Το δέρμα αντιπροσωπεύει περίπου το 15% της μάζας του σώματός μας. Είναι το μεγαλύτερο όργανο στο ανθρώπινο σώμα. Παρέχει μια ασπίδα από τα μικρόβια, είναι μια δεξαμενή βιταμίνης D και ένα μέσο για την αυστηρή ρύθμιση της θερμοκρασίας του σώματός μας. Ωστόσο, πολλές από τις λειτουργίες του δέρματος συχνά παραβλέπονται.
Mην σκέφτεστε το δέρμα σας μόνο αισθητικά -σκεφτείτε το ως αντανάκλαση της υγείας σας. Διαταραχές του εντέρου, του αίματος, των ορμονών και ακόμη και της καρδιάς μπορεί να εμφανιστούν αρχικά στο δέρμα με τη μορφή εξανθήματος. Εδώ είναι μερικά που πρέπει να προσέξετε.
Μεταναστευτικό ερύθημα
Τα τσιμπούρια είναι ενοχλητικά πλάσματα που κανείς δεν θα θέλει να επιστρέψει μαζί τους στο σπίτι του ύστερα από μια βόλτα στην εξοχή. Αλλά ενώ η συντριπτική πλειονότητα των τσιμπημάτων από τσιμπούρια δεν θα σας κάνει να αρρωστήσετε, υπάρχει ένα εξάνθημα που απαιτεί επίσκεψη στον γιατρό εάν το εντοπίσετε.
Το μεταναστευτικό ερύθημα, ένα εξάνθημα που ονομάζεται για την ικανότητά του να επεκτείνεται γρήγορα στο δέρμα, είναι χαρακτηριστικό γνώρισμα της νόσου του Lyme, μιας δυνητικά σοβαρής βακτηριακής ασθένειας. Αυτό το εξάνθημα σχηματίζει ένα κλασικό σχέδιο στόχου, όπως το παιχνίδι που ρίχνουμε βελάκια στον τοίχο.
Να είστε σε εγρήγορση για μερικές εβδομάδες μετά το τσίμπημα για να ελέγξετε ότι αυτό το εξάνθημα δεν εμφανίζεται -ειδικά αν παρατηρήσατε ένα κόκκινο εξόγκωμα που δεν υπήρχε πριν ή αν έπρεπε να αφαιρέσετε ένα τσιμπούρι από το δέρμα σας. Θα πρέπει επίσης να προσέχετε για άλλα συναφή συμπτώματα της νόσου του Lyme -όπως αυξομειώσεις της θερμοκρασίας, πόνους στους μύες και τις αρθρώσεις και πονοκέφαλο. Η κατάσταση αντιμετωπίζεται με αντιβιοτικά, τα οποία μπορούν να αποτρέψουν μακροχρόνιες επιπλοκές, συμπεριλαμβανομένων των συμπτωμάτων χρόνιας κόπωσης.
Πορφύρα (πετέχειες)
Σε ορισμένα εξανθήματα δίνεται ένα πολύχρωμο ομώνυμο, και η πορφύρα (purpura) είναι ένα τέτοιο παράδειγμα. Το όνομα αυτού του εξανθήματος προέρχεται από ένα μαλάκιο που χρησιμοποιήθηκε για την παρασκευή μωβ βαφής.
Η πορφύρα ή πετέχειες είναι στρογγυλά, σαν κεφαλάκια καρφίτσας (ή και μεγαλύτερα), σημεία που προκαλούνται λόγω επιφανειακής αιμορραγίας μέσα στο δέρμα. Τα σημεία δεν είναι υπερυψωμένα. Αρχικά είναι κόκκινα και με τον καιρό γίνονται πορφυρά ή ακόμα και μπλε. Η αιτία είναι η συγκέντρωση αίματος σε ένα βαθύτερο στρώμα του δέρματος (χόριο). Όταν πιέζεται με ένα δάχτυλο -ή ακόμα καλύτερα, με την πλευρά ενός ποτηριού- αρνείται να ασπρίσει.
Η πορφύρα σηματοδοτεί πρόβλημα είτε με τα τοιχώματα των μικροσκοπικών αιμοφόρων αγγείων που τροφοδοτούν το δέρμα είτε με το αίμα μέσα σε αυτά. Αυτό μπορεί να οφείλεται σε ανεπάρκεια στα αιμοπετάλια, στα μικροσκοπικά κυτταρικά θραύσματα που επιτρέπουν την πήξη του αίματος -ίσως από ανεπάρκεια μυελού των οστών, ή από μια αυτοάνοση κατάσταση όπου το σώμα στρέφεται στον εαυτό του και επιτίθεται στα δικά του κύτταρα.
Στη χειρότερη περίπτωση, η πορφύρα μπορεί να σηματοδοτεί μια απειλητική για τη ζωή κατάσταση σηψαιμία, όπου κάποια λοίμωξη έχει εξαπλωθεί στην κυκλοφορία του αίματος –ίσως από τους πνεύμονες, τα νεφρά ή ακόμα και από το ίδιο το δέρμα.
Σπίλος αράχνης
Τα δερματικά εξανθήματα μπορούν επίσης να λάβουν αναγνωρίσιμα σχήματα. Οι σπίλοι της αράχνης αντιπροσωπεύουν ένα πρόβλημα στα αρτηρίδια του δέρματος (μικρές αρτηρίες που τροφοδοτούν το δέρμα με αίμα). Τα αρτηρίδια ανοίγουν και κλείνουν για να ελέγξουν την απώλεια θερμότητας από την επιφάνεια του σώματος. Αλλά μερικές φορές μπορεί να κολλήσουν ανοιχτά -και θα εμφανιστεί ένα σχέδιο που μοιάζει με αράχνη.
Το ανοιχτό αρτηρίδιο είναι το σώμα της αράχνης και τα ακόμη πιο μικροσκοπικά τριχοειδή αγγεία που ανοίγουν προς όλες τις κατευθύνσεις είναι τα νηματώδη πόδια. Συνθλίψτε το σώμα κάτω από ένα δάχτυλο και το όλο πράγμα εξαφανίζεται, καθώς το άγγιγμά σας σταματά προσωρινά τη ροή του αίματος.
Συχνά, αυτά είναι καλοήθη και δεν σχετίζονται με κάποια συγκεκριμένη πάθηση -ειδικά αν έχετε μόνο ένα ή δύο. Ωστόσο, περισσότερα από τρία υποδηλώνουν υψηλότερα κυκλοφορούντα επίπεδα της ορμόνης οιστρογόνου, συχνά λόγω ηπατικής νόσου ή από τις ορμονικές αλλαγές που παρατηρούνται στην εγκυμοσύνη. Αντιμετωπίστε την υποκείμενη αιτία και οι σπίλοι αράχνης συχνά εξαφανίζονται με τον καιρό -αν και μπορεί να επιμείνουν ή να επανεμφανιστούν αργότερα.
Mελανίζουσα ακάνθωση
Αλλαγές στις πτυχές του δέρματός σας (συνήθως γύρω από τις μασχάλες ή το λαιμό) -ειδικά εάν γίνεται παχύρρευστο και βελούδινο στην αφή- μπορεί να υποδηλώνουν μια κατάσταση γνωστή ως μελανίζουσα ακάνθωση (acanthosis nigricans). Αυτή η μαύρη βελούδινη εμφάνιση του δέρματος εμφανίζεται πιο συχνά σε σκούρα δέρματα.
Συνήθως, η πάθηση σχετίζεται με διαταραχές του μεταβολισμού -συγκεκριμένα διαβήτη τύπου 2 και σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών. Εάν κάποια από αυτές τις καταστάσεις αντιμετωπιστεί επιτυχώς, το εξάνθημα μπορεί να εξασθενίσει. Σε σπάνιες περιπτώσεις, μπορεί επίσης να είναι σημάδι καρκίνου του στομάχου, το οποίο θα πρέπει να λαμβάνεται υπόψη σε ασθενείς με λίγα ή καθόλου από τα βασικά σημάδια μεταβολικής νόσου (παχυσαρκία και υψηλή αρτηριακή πίεση).
Εξανθήματα πεταλούδων
Ακόμη και οι διαταραχές της καρδιάς μπορεί να είναι ορατές στο δέρμα. Οι καρδιακές βαλβίδες έχουν τον σημαντικό ρόλο να κατευθύνουν σωστά τη διαδρομή του αίματος μέσω της καρδιάς και να αποτρέπουν την αντίστροφη ροή. Η βαλβίδα μεταξύ των θαλάμων στην αριστερή πλευρά της καρδιάς (η μιτροειδής βαλβίδα -που ονομάζεται έτσι λόγω της ομοιότητάς της με το καπέλο ή τη μίτρα του επισκόπου) μπορεί μερικές φορές να στενέψει, προκαλώντας επιδείνωση της λειτουργίας της καρδιάς.
Η φυσική απόκριση του σώματος είναι να διατηρεί τον όγκο του πυρήνα του αίματος, διακόπτοντας τη ροή προς το δέρμα. Το αποτέλεσμα μπορεί να προκαλέσει ένα μωβ-κόκκινο εξάνθημα, ψηλά στα μάγουλα και τη γέφυρα της μύτης, όπως τα τεντωμένα φτερά μιας πεταλούδας. Όλο αυτό το αποκαλούμε μιτροειδές πρόσωπο το οποίο, ανάλογα με την έκταση της βλάβης στην καρδιά και τα μεγάλα αγγεία, μπορεί να επιμείνει παρά τη θεραπεία.
Είναι σημαντικό να προσέχετε το δέρμα σας. Σας μιλά συνεχώς και οποιεσδήποτε αλλαγές στην υφή, το χρώμα ή αν εμφανιστούν νέα σημάδια ή σχέδια, μπορεί να υποδηλώνουν ότι κάτι συμβαίνει κάτω από την επιφάνεια.
