Ερευνητές στο McMaster και το Πανεπιστήμιο του Guelph ανακάλυψαν έναν βολικό νέο τρόπο για την παρακολούθηση των επιπέδων ωμέγα-3 λιπαρών οξέων στην κυκλοφορία του αίματος, καθιστώντας πολύ πιο εύκολη την πρόσβαση σε πληροφορίες που είναι κρίσιμες για την καρδιαγγειακή και γνωστική υγεία, αλλά οι οποίες προηγουμένως ήταν δύσκολο να συλλεχθούν.
Ενώ το ανθρώπινο σώμα μπορεί να παράγει τα περισσότερα από τα λίπη που χρειάζεται, δεν μπορεί να παράγει επαρκή επίπεδα ωμέγα-3 λιπαρών οξέων και πρέπει να τα λαμβάνει από τη διατροφή.
Δύο βασικά ωμέγα-3 λιπαρά οξέα, που ονομάζονται EPA (εικοσαπεντανοϊκό οξύ) και DHA (εικοσιδυαεξαενοϊκό οξύ), μπορούν να προέρχονται μόνο από ορισμένες πηγές, όπως ψάρια, θαλασσινά, εμπλουτισμένα τρόφιμα και συμπληρώματα, αλλά η μέτρηση της ποσότητας που εισέρχεται στο αίμα ήταν δύσκολη και επεμβατική.
Εκτός από την αύξηση του κινδύνου καρδιαγγειακών επεισοδίων, η έλλειψη ωμέγα-3 λιπαρών οξέων έχει επίσης συσχετιστεί με φλεγμονή και άλλες παθήσεις, όπως γνωστική εξασθένηση, κατάθλιψη, νευροανάπτυξη του εμβρύου και πρόωρο τοκετό.
Οι πρόσφατα ανακαλυφθέντες βιοδείκτες του Δείκτη Ωμέγα-3 (O3I ή Omega-3 Index) θα διευκολύνουν τους ερευνητές να μελετήσουν τη διατροφή των ωμέγα-3 λιπαρών οξέων για την υποστήριξη της υγείας του πληθυσμού, συμπεριλαμβανομένων των ευάλωτων ομάδων.
«Αυτό αντικατοπτρίζει ότι είστε αυτό που τρώτε. Τα ωμέγα-3 λιπαρά οξέα προέρχονται κυρίως από τη διατροφή μας και ενσωματώνονται στις μεμβράνες όλων των κυττάρων και των ιστών στο σώμα σας», λέει ο Philip Britz-McKibbin, επικεφαλής συγγραφέας της μελέτης και καθηγητής χημείας και χημικής βιολογίας στο Πανεπιστήμιο McMaster.
«Γενικά, εάν έχετε O3I κάτω από 4%, μπορεί να έχετε υψηλότερο κίνδυνο για καρδιαγγειακό συμβάν. Αντίθετα, άτομα με O3I πάνω από 8% έχουν χαμηλότερο κίνδυνο. Αλλά επειδή το O3I είναι ένας τροποποιήσιμος παράγοντας κινδύνου, μπορείτε να τον αλλάξετε μέσω της διατροφής. Η απόκριση του οργανισμού στα συμπληρώματα ωμέγα-3 μπορεί να διαφέρει σημαντικά μεταξύ των ατόμων, με ξεχωριστά οφέλη για την υγεία να αναφέρονται για ασθενείς που κατανάλωναν μόνο EPA, μόνο DHA ή ένα μείγμα», λέει ο Britz-McKibbin.
Οι υπάρχουσες δοκιμές για τη μέτρηση του Δείκτη Ωμέγα-3 απαιτούσαν τη λήψη μεγάλων όγκων αίματος και περίπλοκη εργαστηριακή εργασία για την ανάλυση της περιεκτικότητάς τους σε ωμέγα-3 λιπαρά οξέα. Ως αποτέλεσμα, οι περισσότεροι κλινικοί γιατροί δεν μετρούν τακτικά το O3I. Η νέα μέθοδος ανοίγει την πόρτα σε τακτικό έλεγχο, ο οποίος μπορεί να βοηθήσει τους κλινικούς γιατρούς και τους ασθενείς να κατανοήσουν πόση συμπλήρωση είναι απαραίτητη.
«Ο έλεγχος για το O3I είναι μια περίπλοκη διαδικασία, επομένως δεν είναι διαθέσιμος τακτικά για τον έλεγχο των ασθενών, παρά τη δημοφιλή χρήση συμπληρωμάτων ιχθυελαίου και τις πολλά υποσχόμενες κλινικές ενδείξεις για τα πολλά οφέλη για την υγεία από τη βέλτιστη διατροφή με ωμέγα-3 λιπαρά οξέα», είπε ο Britz-Mckibbin. «Αυτό θα πρέπει να κάνει πολύ πιο εύκολη τη διενέργεια τακτικών ελέγχων, καθώς τα επίπεδα δοσολογίας και οι συνθέσεις των προϊόντων διαφέρουν σημαντικά στην ακριβή σύνθεση ωμέγα-3 λιπαρών οξέων».
Η μελέτη έχει δημοσιευτεί στο Journal of Lipid Research το 2023 και έχει συνυπογραφεί από τον Stuart Phillips, καθηγητή κινησιολογίας στο McMaster και τον David Mutch, καθηγητή ανθρώπινης υγείας και διατροφής στο Πανεπιστήμιο του Guelph.
Στους συμμετέχοντες στη μελέτη χορηγήθηκαν 3 έως 5 γραμμάρια ιχθυελαίου, συμπληρωμάτων EPA ή DHA την ημέρα. Οι ερευνητές πραγματοποίησαν ανάλυση λιπιδίων για να απομονώσουν συγκεκριμένους βιοδείκτες O31 από εκατοντάδες ανιχνεύσιμα κυκλοφορούντα λιπίδια.
«Η εξέτασή μας μπορεί να αποτελέσει μέρος μιας ρουτίνας εξέτασης αίματος χωρίς ειδικές απαιτήσεις», είπε ο Britz-McKibbin. «Μετρώντας απευθείας μόνο δύο συγκεκριμένους βιοδείκτες σε ένα δείγμα αίματος, μπορούμε να αξιολογήσουμε γρήγορα τον O3I χωρίς χρονοβόρα και δαπανηρά πρωτόκολλα επεξεργασίας δειγμάτων πριν από την ανάλυση».
Οι ερευνητές σχεδιάζουν να εντοπίσουν έναν υποκατάστατο βιοδείκτη του O3I με μια εξέταση ούρων, η οποία θα εξαλείψει εντελώς την ανάγκη λήψης αίματος.
Περισσότερες πληροφορίες: Ritchie Ly et al, Lipidomic Studies Reveal Specific Circulating Phosphatidylcholines as Surrogate Biomarkers of Omega-3 Index, Journal of Lipid Research (2023). DOI: 10.1016/j.jlr.2023.100445.
