Γράφει ο Georgios Efthimiou, Lecturer in Microbiology, University of Hull, The Conversation.
Η διατήρηση ενός υγιούς μείγματος φιλικών μικροβίων στο έντερο -γνωστή ως ευβίωση- είναι ζωτικής σημασίας για την καλή υγεία. Όταν αυτή η ευαίσθητη ισορροπία διαταράσσεται (συχνά από αντιβιοτικά, δίαιτα ή ασθένεια) το αποτέλεσμα μπορεί να είναι μια σειρά από προβλήματα, από πεπτικά προβλήματα έως πιο σοβαρές παθήσεις όπως η νόσος του Crohn, η ελκώδης κολίτιδα, ακόμη και νευρολογικές και μεταβολικές διαταραχές.
Ένας ολοένα και πιο δημοφιλής τρόπος για να προσπαθήσουμε να αποκαταστήσουμε την υγεία του εντέρου είναι μέσω της μεταμόσχευσης μικροχλωρίδας κοπράνων. Αυτό περιλαμβάνει τη λήψη κοπράνων από ένα υγιές άτομο, την απομόνωση των ωφέλιμων μικροβίων και την τοποθέτησή τους σε μια κάψουλα (poo pills). Η ελπίδα είναι ότι τα ωφέλιμα μικρόβια στο χάπι θα εγκατασταθούν στο έντερο του ασθενούς, βελτιώνοντας έτσι την μικροβιακή ποικιλομορφία και λειτουργία. Οι μεταμοσχεύσεις κοπράνων έχουν χρησιμοποιηθεί για τη θεραπεία ενός ευρέος φάσματος παθήσεων, όπως το σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου, η νόσος του Πάρκινσον, η παχυσαρκία και ο διαβήτης τύπου 2.
Αν και γενικά θεωρούνται ασφαλείς και αποτελεσματικές, μια νέα διεθνής μελέτη που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Cell έχει εγείρει ορισμένες ανησυχίες. Οι επιστήμονες διαπίστωσαν ότι όταν τα μικρόβια του δότη δεν ταιριάζουν σωστά με το εντερικό περιβάλλον του λήπτη -μια κατάσταση που περιγράφουν ως «αναντιστοιχία»- η θεραπεία μπορεί να διαταράξει το μεταβολικό και ανοσοποιητικό σύστημα του σώματος, πιθανώς με μακροχρόνιες συνέπειες.
Ο όρος «αναντιστοιχία» προέρχεται από τον κόσμο των μεταμοσχεύσεων οργάνων, όπου το σώμα του λήπτη απορρίπτει το όργανο του δότη. Σε αυτήν την περίπτωση, το πρόβλημα είναι ότι τα μικρόβια από το παχύ έντερο του δότη μπορεί να μην είναι κατάλληλα για άλλα μέρη του εντέρου του λήπτη, ειδικά για το λεπτό έντερο, όπου η μικροβιακή σύνθεση είναι πολύ διαφορετική.
Για να το δοκιμάσουν αυτό, οι ερευνητές έδωσαν αντιβιοτικά σε ποντίκια για να διαταράξουν τα φυσικά μικρόβια του εντέρου τους και στη συνέχεια τα αντιμετώπισαν με μεταμοσχεύσεις κοπράνων. Προσπάθησαν επίσης να μεταμοσχεύσουν μικρόβια ειδικά από διαφορετικά μέρη του λεπτού εντέρου. Τα ποντίκια παρακολουθήθηκαν για έναν έως τρεις μήνες για αλλαγές.
Λάθος μικρόβια σε λάθος μέρος
Διαπίστωσαν ότι οι μεταμοσχεύσεις κοπράνων συχνά οδηγούσαν σε περιφερειακές αναντιστοιχίες -τα λάθος μικρόβια κατέληγαν σε λάθος μέρος. Αυτό άλλαζε το μείγμα και τη συμπεριφορά των μικροβίων του εντέρου με απροσδόκητους τρόπους, διαταράσσοντας την ενεργειακή ισορροπία και άλλες λειτουργίες. Οι βιοψίες από το έντερο και το ήπαρ έδειξαν σημαντικές, διαρκείς αλλαγές στον τρόπο με τον οποίο εκφράζονταν ορισμένα γονίδια -ιδιαίτερα αυτά που συνδέονται με τον μεταβολισμό και την ανοσία.
Η μελέτη δεν διευκρίνισε ακριβώς τι είδους προβλήματα υγείας μπορεί να προκύψουν από αυτές τις γενετικές μετατοπίσεις. Αλλά οι ερευνητές προτρέπουν τους γιατρούς να είναι πιο προσεκτικοί κατά τη χρήση μεταμοσχεύσεων κοπράνων, ιδιαίτερα όσον αφορά τη δόση, το χρονοδιάγραμμα και τις πιθανές παρενέργειες.
Μπορεί, ωστόσο, να υπάρχει ένας καλύτερος τρόπος για να προχωρήσουμε. Μια νεότερη μέθοδος γνωστή ως «πανμικροβιακή προσέγγιση» περιλαμβάνει τη μεταφορά μικροβίων από όλα τα μέρη του εντέρου, όχι μόνο από το κόλον. Αυτό θα μπορούσε να βοηθήσει στην αναδημιουργία ενός πιο ισορροπημένου και φυσικού εντερικού περιβάλλοντος, αποφεύγοντας τις τοπικές αναντιστοιχίες που παρατηρούνται στις τυπικές μεταμοσχεύσεις κοπράνων.
Υπάρχει επίσης αυξανόμενο ενδιαφέρον για τεχνικές που στοχεύουν στην «μεταμόρφωση» του εντέρου: σκόπιμα αναδιαμορφώνοντας συγκεκριμένες περιοχές με προσεκτικά επιλεγμένα μικρόβια για την αποκατάσταση της φυσιολογικής λειτουργίας.
Αυτή η νέα έρευνα έχει σίγουρα πυροδοτήσει συζήτηση σχετικά με την ασφάλεια των μεταμοσχεύσεων κοπράνων. Αλλά με τις εναλλακτικές προσεγγίσεις που ήδη αναπτύσσονται, υπάρχει πραγματική ελπίδα ότι τα οφέλη των θεραπειών που βασίζονται στο έντερο μπορούν να εξακολουθούν να παρέχονται, χωρίς τους κινδύνους.
