Νέα, απογοητευτικά στοιχεία, ότι η αυξημένη κατανάλωση φρούτων και λαχανικών δεν προστατεύει ιδιαίτερα από τον καρκίνο συγκέντρωσαν αμερικανοί ερευνητές. Σε μελέτη με σχεδόν 500.000 εθελοντές διαπίστωσαν ότι στην καλύτερη περίπτωση θα μπορούσε με την βοήθειά τους να αποτραπεί ποσοστό έως 2,5% των καρκίνων.
Παρ’ όλα αυτά, οι ειδικοί τονίζουν ότι η υγιεινή διατροφή εξακολουθεί να αποτελεί κλειδί για την προάσπιση της υγείας, διότι μας προστατεύει από άλλα δεινά, όπως η καρδιοπάθεια και ο διαβήτης.
Η υπόθεση ότι η υγιεινή διατροφή θα μπορούσε να προστατεύει από τον καρκίνο «γεννήθηκε» το 1975, σε ένα συνέδριο του Εθνικού Ιδρύματος Καρκίνου (NCI) των ΗΠΑ, αλλά οι μελέτες που έγιναν τα επόμενα χρόνια δεν κατόρθωσαν να την αποδείξουν.
Παρ’ όλα αυτά, έως πρότινος σύσσωμη η επιστημονική κοινότητα προειδοποιούσε ότι «το ένα τρίτο των καρκίνων θα μπορούσε να αποφευχθεί με την υγιεινή διατροφή» και οργανισμοί όπως ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ) συνιστούν να τρώμε δύο σαλάτες και τρία φρούτα την ημέρα για να προστατευθούμε από τον καρκίνο (και άλλα νοσήματα, βεβαίως).
Ωστόσο, το 2005 τα Εθνικά Ιδρύματα Υγείας (ΝΗΙ) των ΗΠΑ παραδέχτηκαν ότι τα στοιχεία που υπάρχουν για το θέμα «διατροφή και καρκίνος» δεν είναι τόσο ισχυρά όσο αυτά που υπάρχουν για το θέμα «κάπνισμα και καρκίνος».
«Κατά καιρούς, οι προειδοποιήσεις σε σχέση με τη διατροφή και τον καρκίνο ενισχύονται και κατέληξαν να εξισώνονται σε δυναμική με τις αντίστοιχες για τη σχέση καπνίσματος και καρκίνου», είχε δηλώσει τότε ο δρ Μπάρνετ Κρέϊμερ, υποδιευθυντής του Τομέα Προλήψεως στα ΝΙΗ.
«Μεγάλο τμήμα του κοινού αγνοεί παντελώς ότι η ισχύς της προειδοποίησης για την διατροφή δεν ανταποκρίνεται σε αυτήν των αποδείξεων που διαθέτουμε».
Από την πλευρά του, ο ακαδημαϊκός και καθηγητής Επιδημιολογίας & Πρόληψης του Καρκίνου στο Πανεπιστήμιο Χάρβαρντ κ. Δημήτρης Τριχόπουλος είχε δηλώσει τότε στα «ΝΕΑ» ότι «γενικά, υπάρχει μια κρυμμένη απογοήτευση για την αποτελεσματικότητα των προληπτικών μέτρων που αφορούν τον καρκίνο – και μια σιωπηρή συνειδητοποίηση ότι μεγάλο ποσοστό των καρκίνων, που πιθανώς ξεπερνά το 50%, οφείλεται σε αυτόματες μεταλλαγές των κυττάρων και δεν είναι δυνατόν να προληφθούν.
»Οι καρδιοπάθειες, όμως, είναι εντελώς διαφορετική υπόθεση. Σε αυτές, η σωστή διατροφή παίζει σημαντικό ρόλο, καθώς συμβάλλει στην μείωση της νοσηρότητας και της θνησιμότητας εξαιτίας τους».
Η νέα μελέτη
Η νεώτερη μελέτη ανέλυσε στοιχεία από τους σχεδόν μισό εκατομμύριο εθελοντές από δέκα ευρωπαϊκές χώρες (μεταξύ αυτών και η Ελλάδα) που συμμετέχουν στην επονομαζόμενη μελέτη EPIC – και επιβεβαίωσε πως όντως είναι αδύναμη η συσχέτιση μεταξύ κατανάλωσης φρούτων-λαχανικών και μειωμένου κινδύνου καρκίνου.
Οι ερευνητές, με επικεφαλής τον δρα Πάολο Μποφέτα από την Ιατρική Σχολή Mount Sinai στη Νέα Υόρκη, έλαβαν υπ’ όψιν όλους τους παράγοντες του τρόπου ζωής (όπως το κάπνισμα και τη γυμναστική) για να καταλήξουν στα συμπεράσματά τους.
Όπως γράφουν στην αμερικανική «Επιθεώρηση του Εθνικού Ιδρύματος Καρκίνου» (JNCI), στην καλύτερη περίπτωση δύο πρόσθετες μερίδες φρούτων και λαχανικών κάθε μέρα μπορεί να αποτρέψουν το 2,6% των καρκίνων στους άντρες και το 2,3% των καρκίνων στις γυναίκες – ποσοστό μακράν μικρότερο από το 30% που πιστευόταν έως πρότινος.
Λαχανικά και πότες
Τα λαχανικά, τα οποία τείνουν να περιέχουν περισσότερα θρεπτικά συστατικά, φαίνεται να είναι πιο ωφέλιμα από τα φρούτα, ενώ οι μανιώδεις πότες μοιάζουν να αποκομίζουν το μεγαλύτερο όφελος από τα φρούτα και τα λαχανικά – αλλά στους καρκίνους που προκαλούνται από το αλκοόλ και το τσιγάρο, όπως οι καρκίνοι του οισοφάγου και του ήπατος.
Σε ένα σχόλιό του που συνοδεύει τη νέα μελέτη, ο καθηγητής Γουώλτερ Γουϊλετ από το Πανεπιστήμιο Χάρβαρντ σημειώνει πως τα νέα ευρήματα επιβεβαιώνουν την αδύναμη σχέση μεταξύ φρούτων-λαχανικών και καρκίνου, αλλά επισημαίνει πως αυτό δεν αναιρεί την προστατευτική δράση ορισμένων ουσιών αυτών των τροφίμων.
Όπως γράφει, είναι καλά τεκμηριωμένο ότι η λυκοπένη (ή λυκοπένιο) που περιέχουν οι τομάτες μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο καρκίνου του προστάτη, ενώ οι φυτοχημικές ουσίες του μπρόκολου διεγείρουν ένα γονίδιο το οποίο προστατεύει από τον καρκίνο του παχέος εντέρου.
Και τα στοιχεία εξακολουθούν να υποδηλώνουν ότι φρούτα και λαχανικά θωρακίζουν από τα καρδιαγγειακά νοσήματα, που αποτελούν τον μεγαλύτερο «φονιά» στη Δύση.
Επιπλέον, μπορεί από μόνα τους τα φρούτα και τα λαχανικά να μην προστατεύουν από τον καρκίνο, αλλά προστατεύουν από την παχυσαρκία, η οποία αποτελεί πλέον καλά τεκμηριωμένο παράγοντα κινδύνου για ορισμένες μορφές καρκίνου, όπως του μαστού.
Και σε κάθε περίπτωση, η μείωση των καρκίνων κατά 2,5% «δεν είναι και αμελητέα», λέει από την πλευρά του το Παγκόσμιο Ταμείο Μελέτης του Καρκίνου (WCRF). Και εξηγεί, πως ετησίως καταγράφονται περίπου 11,5 εκατομμύρια νέα κρούσματα καρκίνου – άρα μείωση κατά 2,5% σημαίνει 287.500 λιγότερα κρούσματα παγκοσμίως…
