Στην περιοχή της Αργιθέας τα περισσότερα χωριά κατοικούνται μόνο το καλοκαίρι, κάποια είναι ερειπωμένα και ελάχιστα έχουν κατοίκους όλο τον χρόνο. Το Μουζάκι θεωρείται η «πύλη» της Αργιθέας, καθώς αποτελεί σημαντικό κόμβο μεταξύ της Αργιθέας, της λίμνης Πλαστήρα και των Βόρειων Αγράφων. Η περιοχή κατοικήθηκε από την αρχαιότητα, ενώ στους νεότερους χρόνους συνέδεσε το όνομά της με σημαντικές προσωπικότητες, όπως τον Γεώργιο Καραϊσκάκη και τον Αγιο Σεραφείμ, επίσκοπο Φαναρίου – Νεοχωρίου. Για να φτάσετε στα χωριά της Δυτικής Αργιθέας θα πρέπει να διασχίσετε το διάσελο του Τυμπάνου. Λόγω του μεγάλου υψομέτρου (1.500 μ.) και του χιονιού, τους χειμερινούς μήνες δημιουργείται πάγος που δυσκολεύει πολύ το πέρασμά του.
Στο Μουζάκι μπορείτε να δείτε την ανακαινισμένη Δημοτική Αγορά, το Κέντρο Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης (τηλ. 24450 93166), το Λαογραφικό Μουσείο του πολιτιστικού συλλόγου (τηλ. 24450 42947, 41355, 41751) με πληθώρα αντικειμένων, τοπικών ενδυμασιών – υφαντών του 19ου αι. και τη δημόσια Βιβλιοθήκη (τηλ. 24450 41152) με πάνω από 6.000 τόμους βιβλίων. Γύρω από το χωριό θα βρείτε τον επισκέψιμο αρχαιολογικό χώρο των Γόμφων, τη μονή Αγ. Γεωργίου (Καραϊσκάκη), το «σπίτι του Καραϊσκάκη» και το βυζαντινό κάστρο Φαναρίου.
Η Αργιθέα είναι ένα χωριό «πνιγμένο» στο πράσινο, με αρκετά περιποιημένα πετρόκτιστα σπίτια. Αξίζει να περπατήσετε το πλακόστρωτο μονοπάτι που καταλήγει στο πέτρινο γεφύρι της Αργιθέας (ήταν η μοναδική οδός επικοινωνίας με τη Δρακότρυπα και το Μουζάκι) και να δοκιμάσετε ψητή πέστροφα, δίπλα στον Κνισοβίτη ποταμό.
Το Ανθηρό είναι ένας μεγάλος παλαιός οικισμός, που αναφέρεται στην απογραφή των Οθωμανών το 1454-55 ως Μπόκοβιτς και σήμερα είναι η έδρα του Δήμου Αργιθέας. Αξιόλογο είναι το Ιστορικό – Εκκλησιαστικό μουσείο που στεγάζεται στο παλιό κοινοτικό γραφείο (24450 31237, 31452). Το Πετρίλο ή Πετρίλια είναι ένα σύμπλεγμα 12 παλιών και νεότερων χωριών, χτισμένα σε μια καταπράσινη και πανέμορφη δασική έκταση, κάτω από το βουνό Βουτσικάκι (2.154 μ.). Στα χωριά θα δείτε αξιοθαύμαστες εκκλησίες όπως η Γέννηση του Χριστού στον Ρώσση, με τοιχογραφίες του 17ου αι., η Κοίμηση της Θεοτόκου στο χωριό Χάρις (του 1885), ο Αγ. Παντελεήμων στους Βασιλάδες με θαυμάσιο τέμπλο του 17ου αι., και η μονή Γενεσίου της Θεοτόκου στα Αργυρέικα, καθώς επίσης και το όμορφο δημοτικό σχολείο του 1884, στον Μάγειρο, όπου στεγάζονται τα γραφεία και η βιβλιοθήκη της Κοινότητας Ανατολικής Αργιθέας.
Η Στεφανιάδα εντυπωσιάζει με την ομώνυμη λίμνη που δημιουργήθηκε από κατολίσθηση τον Φεβρουάριο του 1963. Αλλα μικρότερα χωριά είναι το Βλάσσι, η Δρακότρυπα, τα Κουμπουριανά, το Μεσοβούνι, το Θερινό, το Πετρωτό, η Καλή Κώμη.
Η Μονή Πετριλου
Βρίσκεται στα Αργυρέικα και είναι αφιερωμένη στη Γέννηση της Παναγίας και στον Αγιο Χαράλαμπο. Σύμφωνα με επιγραφή, ιδρύθηκε το 1830, όμως από την αλληλογραφία του δάσκαλου του Γένους Αναστάσιου Γόρδιου που υπογράφει χρονολογημένες επιστολές από τη μονή το 1713, εικάζεται ότι είναι πολύ παλαιότερο. Στο εσωτερικό του υπάρχουν τοιχογραφίες των Σαμαριναίων αδελφών Ματθαίου και Μιχαήλ Παπαϊωάννου (1851), και το ξυλόγλυπτο τέμπλο (1880) από Μετσοβίτη ξυλογλύπτη. Η μονή κατοικείται από τρεις μοναχούς. (Επισκέψιμη καθημερινά: τηλ. 6970863719, 6978668221).
Ανατολική Αργιθέα
Η περιήγηση στα χωριά της Αργιθέας είναι απολαυστική. Οι δρόμοι περνούν ανάμεσα σε οργιώδη βλάστηση και έχετε θέα στις επιβλητικές πλαγιές των βουνών και στους οικισμούς. Με αφετηρία το κεφαλοχώρι Μουζάκι, που θεωρείται η «πύλη» της Αργιθέας, μπορείτε να κάνετε τις δύο όμορφες διαδρομές, προς την Ανατολική και τη Δυτική Αργιθέα.
Για την πρώτη διαδρομή φεύγετε από το Μουζάκι και ακολουθείτε τον κεντρικό δρόμο προς Αργιθέα, με κατεύθυνση βορειοδυτική. Μετά από 2,5 χλμ. περίπου θα προσπεράσετε τον αριστερό δρόμο που οδηγεί στη λίμνη Πλαστήρα και λίγο παρακάτω θα βρείτε μια μεγάλη διακλάδωση.
Ο δρόμος δεξιά οδηγεί στη Δυτική Αργιθέα, ενώ αυτός αριστερά, τον οποίο και θα ακολουθήσετε, στην Ανατολική Αργιθέα. Θα ανηφορίσετε ανάμεσα από πυκνό δάσος και πολύ σύντομα θα βρείτε το πρώτο χωριό που είναι το Πευκόφυτο με όμορφη πλατεία, ταβέρνες και καφενεία.
Συνεχίζοντας στον ανηφορικό δρόμο με τις συνεχείς κλειστές στροφές και τη θέα προς τον αυχένα Αέρας και την κορφή του Προφήτη Ηλία, θα φτάσετε στον αυχένα Αγίου Νικολάου (ή Οξιάς). Από αυτό το σημείο και μετά ο δρόμος αποκτά πιο ήπιες κλίσεις και περνάει από τοπία γεμάτα οξιές, πλατάνια και βελανιδιές. Στη συνέχεια θα βρεθείτε σε διασταύρωση όπου μπορείτε να στρίψετε δεξιά για το Βλάσι, με το λαογραφικό του μουσείο και τη μονή Βλασίου, αφιερωμένη στο Γενέσιον της Θεοτόκου. Ο δρόμος ευθεία θα σας φέρει στο σύμπλεγμα των οικισμών Λιβάδια, Πολύδροσο, Αργυρέικα, Μάγειρος, Χάρις, Χαλκιόπουλο, Βασιλάδες, Ρώσσης. Ολα μαζί ονομάζονται Πετρίλο ή Πετρίλια.
Μετά τον Ρώσση θα αρχίσετε να κατηφορίζετε και θα περάσετε από τα Μαντζουρέικα.
Απέναντι θα δείτε το χωριό Δροσάτο, χτισμένο στην πλαγιά της Καράβας, με το ομώνυμο πέτρινο γεφύρι και τη μονή του Αγίου Αθανασίου Αλεξανδρείας (17ου αι.).
Συνεχίζοντας θα περάσετε από το Παλιοχώρι Φουντωτού, με την εκκλησία του Αγίου Γεωργίου, και λίγο παρακάτω θα συναντήσετε διασταύρωση με το πέτρινο γεφύρι Κοπλεσίου, η οποία αριστερά καταλήγει στο Λεοντίτο όπου βρίσκεται ο παλιός καλοδιατηρημένος νερόμυλος του Παληαντώνη με την ντριστέλα. Λίγο μετά τη γέφυρα Κοπλεσίου θα βρεθείτε στο Χάνι Νασιώκα, όπου υπάρχει δρόμος δεξιά προς τα χωριά Πετροχώρι και Κουμπουριανά. Εσείς θα συνεχίσετε στον κεντρικό δρόμο και αφού περάσετε πάνω από το πέτρινο γεφύρι της Στεφανιάδας και την ταβέρνα του Βάιου, θα βρείτε τη αριστερή διασταύρωση για Μονή Σπηλιάς. Αν συνεχίσετε ευθεία, θα φτάσετε στη λίμνη και το χωριό της Στεφανιάδας, καθώς και στη μονή Κώστη.
Η Μονή Σπηλιάς
Το συγκρότημα της περίφημης μονής είναι εντυπωσιακό, καθώς μοιάζει να αιωρείται στο κενό, ανάμεσα στο Πετριλιώτικο ρέμα και την κορυφή Ζερβό. Ιδρύθηκε πιθανόν το 1604, όταν οι μοναχοί Αθανάσιος και Παρθένιος έκτισαν τη μικρή εκκλησία που ήταν και το πρώτο καθολικό της. Δίπλα στο παλιό καθολικό το νέο (του 1736) είναι μεγαλύτερο και αφιερωμένο στη Ζωοδόχο Πηγή. Στο εσωτερικό σώζονται εκπληκτικές τοιχογραφίες, καθώς και ξυλόγλυπτο τέμπλο που είναι αντιγραφή του παλιού και επιχρυσωμένο. Η μονή διαδραμάτισε σημαντικό ρόλο στα χρόνια της επανάστασης. Γιορτάζει της Ζωοδόχου Πηγής και τον Δεκαπενταύγουστο, προσελκύοντας εκατοντάδες προσκυνητές. (Επισκέψιμη καθημερινά. Τηλ.24450 31739).
Προς τη Δυτική Αργιθέα
Αφετηρία σας είναι και πάλι το Μουζάκι από όπου ακολουθείτε τον κεντρικό δρόμο προς Αργιθέα. Στη διασταύρωση που θα βρείτε, στα 3 χιλιόμετρα περίπου, θα ακολουθήσετε τον δεξιό δρόμο και πολύ σύντομα θα βρεθείτε στη Δρακότρυπα, ένα από τα μεγαλύτερα χωριά της Δυτικής Αργιθέας. Κατά την τουρκοκρατία λειτουργούσε εδώ βιοτεχνία κατασκευής σπαθιών. Στο χωριό υπάρχει Λαογραφική Συλλογή του Δήμου Μουζακίου με σπάνια εκθέματα του 18ου – 19ου αι., η οποία λειτουργεί όλο τον χρόνο (τηλ. 24450 61039).
Λίγο παραπάνω θα βρείτε τη διασταύρωση για Οξιά. Εδώ βρίσκεται η μονή Σιάμου, ένα από τα σημαντικά μνημεία της ευρύτερης περιοχής Μουζακίου. Από τη διασταύρωση ο δρόμος συνεχίζει ανηφορικά, με θέα στην κοιλάδα του Πάμισου και τις απότομες πλαγιές, που σιγά-σιγά γίνονται βραχώδεις και γυμνές. Συνεχίζοντας θα φτάσετε στο διάσελο Αέρας, σε υψόμετρο 1.500 μ., όπου συχνά ο πάγος και το χιόνι εμποδίζουν το πέρασμα ανάμεσα στις κορυφές Τύμπανο και Καράβα.
Εκεί θα βρείτε δύο ακόμα δρόμους: έναν χωματόδρομο αριστερά που ενώνεται με την άσφαλτο στα χωριά της Ανατολικής Αργιθέας κι έναν ασφαλτόδρομο δεξιά που οδηγεί στην κορυφή Προφήτης Ηλίας (1.761 μ.) με το ομώνυμο ξωκλήσι και την εκπληκτική θέα προς τον θεσσαλικό κάμπο, την Καρδίτσα, τα Τρίκαλα, τη λίμνη Πλαστήρα και τις κορυφές των γύρω βουνών. Εσείς θα συνεχίσετε ευθεία στον κεντρικό δρόμο, που κατηφορίζει για να ξανασυναντήσει τις ελατοσκέπαστες πλαγιές και μετά από μερικά χιλιόμετρα φτάνει στην Αργιθέα (παλαιότερα ονομαζόταν Κνίσοβο), με τα άφθονα νερά και την οργιώδη βλάστηση τριγύρω. Στην έξοδο του χωριού θα περάσετε από τον αρχαιολογικό χώρο Ελληνικά, με τάφους που χρονολογούνται από τον 4ο μέχρι τον 1ο αι. π.Χ., και σε πολύ λίγο θα βρείτε τη διασταύρωση για Μεσοβούνι και Θερινό.
Αμέσως μετά θα περάστε από τον οικισμό Αγορασιά, που υπήρξε σημαντικός εμπορικός κόμβος για τα χωριά της Δυτικής Αργιθέας: εκεί αξίζει να κάνετε στάση και να κατεβείτε με τα πόδια έως το παλιό γεφύρι του Τριζόλου.
Συνεχίζοντας τον κεντρικό δρόμο και σε μικρή απόσταση από την Αγορασιά, θα φτάσετε σε μια μεγάλη διασταύρωση. Ο δρόμος αριστερά οδηγεί στα εγκαταλελειμμένα χωριά Πετρωτό, Καλή Κώμη και Ελληνικά, ενώ δεξιά στο Ανθηρό, με το ενδιαφέρον λαογραφικό μουσείο. Λίγο μακρύτερα είναι η μονή Παναγίας Κατουσιώτισσας και το χωριό Μεταμόρφωση.
