Το μεγαλύτερο μέρος των μαστών της γυναίκας αποτελείται από λίπος και συνδετικό ιστό. Αυτός ο ιστός φιλοξενεί ένα δίκτυο αιμοφόρων αγγείων και αδένων που παράγουν γάλα και ονομάζονται λόβια.
Κατά την περίοδο της γαλουχίας αυτοί οι αδένες εκκρίνουν γάλα σε ένα σύστημα γαλακτοφόρων πόρων που συνδέουν τα λόβια με τις θηλές. Οι μαστοί προσφύονται στους μυς του θώρακα (θωρακικοί μύες) με συνδετικό ιστό.
Οι θηλές μπορεί να είναι επίπεδες, αλλά περιέχουν ιστό που μπορεί να ανυψωθεί (προβάλει) με διάφορα ερεθίσματα, όπως όταν κάνει κρύο, κατά τη διάρκεια σεξουαλικού ερεθισμού ή όταν κάτι τρίβεται πάνω σε αυτές. Οι θηλές σε μερικές γυναίκες προεξέχουν πάντα και σε άλλες εισέχουν εισολκή). Και οι τρεις τύποι θηλών είναι απόλυτα φυσιολογικοί.
Η θηλή περιβάλλεται από τη θηλαία άλω, ένα δαχτυλίδι ιστού στο ίδιο χρώμα με τη θηλή. Ηθηλαία άλως περιέχει σμηγματογόνους αδένες που λιπαίνουν τη θηλή κατά τη διάρκεια του θηλασμού. Σε μερικές γυναίκες αυτοί οι αδένες είναι ορατοί σαν μικρά εξογκώματα. Σε πολλές γυναίκες βγαίνουν τρίχες στην άκρη της. Η λήψη αντισυλληπτικών χαπιών μπορεί να αυξήσει την τριχοφυία σε αυτή την περιοχή.
Ο μαστός της ενήλικης γυναίκας έχει περισσότερο λιπώδη ιστό σε σχέση με αυτόν της έφηβης και αλλάζει ανάλογα με τις μηνιαίες μεταβολές των επιπέδων των ορμονών.
Μερικές γυναίκες νιώθουν αμήχανες για το στήθος τους. Πιστεύουν ότι είναι είτε πολύ μικρό είτε πολύ μεγάλο ή ανησυχούν ότι το ένα είναι μεγαλύτερο από το άλλο. Στην πραγματικότητα το μέγεθος των μαστών δεν κάνει καμία διαφορά ούτε στις σεξουαλικές διαθέσεις μιας γυναίκας ούτε στην ικανότητα της να θηλάσει ένα μωρό. Οι γυναίκες με μικρό στήθος έχουν τις ίδιες σεξουαλικές διαθέσεις με τις γυναίκες με μεγάλο στήθος και μπορούν να θηλάσουν ένα μωρό με την ίδια επιτυχία. Επιπλέον, είναι φυσιολογικό ο ένας μαστός να διαφέρει ελαφρώς από τον άλλο σε μέγεθος και σχήμα. Συνήθως το δεξιό στήθος είναι πιο μικρό από το αριστερό.
Φυσιολογικές αλλαγές των μαστών
Για να κατανοήσετε τις ασθένειες και τις παθήσεις που μπορεί να προσβάλουν τους μαστούς, είναι χρήσιμο να γνωρίζετε πώς λειτουργεί ένα φυσιολογικό στήθος. Οι ορμόνες παίζουν ένα σημαντικό ρόλο τόσο στην ανάπτυξη των μαστών όσο και στις αλλαγές που υφίστανται στα διάφορα στάδια της ηλικίας.
Κατά τη διάρκεια της εφηβείας το γυναικείο στήθος αναπτύσσει γρήγορα λίπος και συνδετικό ιστό (στρώμα).
Από την εφηβεία μέχρι την εμμηνόπαυση το στήθος της γυναίκας αλλάζει, καθώς οι ορμόνες της μεταβάλλονται. Κατά την εφηβεία, όταν το σώμα ενός κοριτσιού ξεκινάει να παράγει μεγάλες ποσότητες οιστρογόνων, το στήθος του αναπτύσσει γρήγορα ένα σκελετό από συνδετικό ιστό (στρώμα) και ένα σύστημα αδένων, πόρων, αιμοφόρων αγγείων, λεμφικών πόρων και νεύρων. Την ίδια στιγμή αναπτύσσονται κύτταρα λίπους, τα οποία ευθύνονται για τον όγκο του ιστού των μαστών.
Το λεμφικό σύστημα αποτελείται από λέμφο, λεμφικά αγγεία και λεμφαδένες. Ο λέμφος είναι ένα διάφανο υγρό, που περιέχει προϊόντα των ιστών και κύτταρα του ανοσοποιητικού συστήματος. Τα λεμφικά αγγεία είναι παρόμοια με τις πολύ μικρές φλέβες, αλλά μεταφέρουν λέμφο αντί για αίμα. Τα περισσότερα λεμφικά αγγεία των μαστών καταλήγουν στους λεμφαδένες της μασχάλης, που είναι μία συλλογή κυττάρων του ανοσοποιητικού συστήματος.
Μετά την εφηβεία το στήθος της γυναίκας αλλάζει κάθε μήνα. Κατά το πρώτο μέρος του κύκλου, μετά την ωορρηξία, οι ωοθήκες εκκρίνουν οιστρογόνα, που προκαλούν την ανάπτυξη νέων κυττάρων στους αδένες, στους πόρους και στον υπόλοιπο ιστό των μαστών. Αυξάνεται επίσης και η ροή του αίματος στους μαστούς.
Κατά τη διάρκεια του δεύτερου μέρους του κύκλου, μετά την ωορρηξία, οι αδένες των μαστών διεγείρονται από την προγεστερόνη και τα οιστρογόνα και αρχίζουν να εκκρίνουν ουσίες που αποτελούν τον προπομπό του γάλακτος. Αν η γυναίκα δε μείνει έγκυος, τα επίπεδα των
ορμονών μειώνονται, το σώμα της απορροφά και τους δύο τύπους εκκρίσεων και τα νέα κύτταρα και η παροχή αίματος προς το μαστό εξαφανίζονται.
Το στήθος κάποιων γυναικών διογκώνεται και πονάει ακριβώς πριν την έμμηνο ρύση. Άλλες έχουν κύστεις μέσα στους μαστούς τους που διογκώνονται την ίδια περίοδο. Τα αντισυλληπτικά χάπια μπορεί επίσης να προκαλέσουν ευαισθησία και πρήξιμο στους μαστούς, αν και οι περισσότερες γυναίκες που παίρνουν αντισυλληπτικά δεν έχουν τέτοιες παρενέργειες.
Κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης το στήθος σταδιακά μεγαλώνει. Και οι δύο μαστοί μπορεί να κερδίσουν ακόμα και μισό κιλό. Το σύστημα πόρων των μαστών κάτω από την επήρεια των ορμονών που παράγονται από τον πλακούντα και την υπόφυση μεγαλώνει και διακλαδίζεται.
Το σώμα δημιουργεί περισσότερα κύτταρα στο στρώμα και προσθέτει κύτταρα λίπους. Η θηλή και η θηλαία άλως τείνουν να μεγαλώνουν και να σκουραίνουν, αλλαγές που συνήθως είναι μόνιμες.
Όταν γεννηθεί το μωρό, το στήθος επηρεάζεται από επιπλέον ορμόνες. Η προλακτίνη, που παράγεται από την υπόφυση, ρυθμίζει την παραγωγή του γάλατος. Πριν ακόμα το μωρό ξεκόψει από το μητρικό γάλα και σταματήσει το ερέθισμα των μαστών, η παραγωγή προλακτίνης σταματάει. Αφού το μωρό σταματήσει το θηλασμό, η παροχή γάλατος σταματά και το στήθος επιστρέφει σχεδόν στην προ της εγκυμοσύνης κατάσταση του.
Κατά την εμμηνόπαυση οι αλλαγές που συνέβαιναν στους μαστούς κατά τον κύκλο σταματούν. Κάποια προβλήματα, όπως τα κυστικά εξογκώματα των μαστών, μειώνονται ή εξαφανίζονται. Ωστόσο, ο κίνδυνος καρκίνου των μαστών αυξάνει με την ηλικία. Είναι σημαντικό να κάνετε μόνοι σας εξέταση των μαστών μία φορά το μήνα σε όλες τις ηλικίες. Η εξέταση των μαστών από τον εαυτό σας γίνεται πιο σημαντική μετά την εμμηνόπαυση.
