Για δεκαετίες είχαν υποτιμηθεί οι επιπτώσεις που προκαλεί στην υγεία η ατμοσφαιρική ρύπανση και ιδιαίτερα στους πνεύμονες, την καρδιά και τον εγκέφαλο.
Φαίνεται όμως ότι η ατμοσφαιρική ρύπανση αποτελεί σημαντική αιτία εγκεφαλικών επεισοδίων, καθώς ευθύνεται για το 29,2% εξ’ αυτών παγκοσμίως, όπως συμπεραίνει μια μελέτη που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Lancet Neurology. Τα υπόλοιπα εγκεφαλικά επεισόδια έχουν αιτία κυρίως την κακή διατροφή, το κάπνισμα, την αρτηριακή πίεση και το σάκχαρο του αίματος.
Η μελέτη αυτή ήταν η πρώτη που ανέλυσε τους παράγοντες κινδύνου για εγκεφαλικό επεισόδιο με τέτοια λεπτομέρεια, σε παγκόσμιο, περιφερειακό και εθνικό επίπεδο. Οι ερευνητές χρησιμοποίησαν στοιχεία από την Global Burden of Disease Study για την εκτίμηση της νόσου και βρήκαν ότι σχετίζεται με 17 παράγοντες κινδύνου σε 188 χώρες.
Σύμφωνα με τα στοιχεία που παραθέτει η μελέτη, σε όλο τον κόσμο σχεδόν 15 εκατομμύρια άνθρωποι παθαίνουν εγκεφαλικό επεισόδιο ετησίως. Περίπου 6 εκατομμύρια χάνουν τη ζωή τους εξαιτίας του εγκεφαλικού και 5 εκατομμύρια υφίστανται μόνιμες αναπηρίες, όπως διαταραχή ή απώλεια της ομιλίας, της όρασης και της κινητικότητας.
Σε παγκόσμιο επίπεδο, οι 10 κορυφαία παράγοντες κινδύνου για εγκεφαλικό επεισόδιο είναι:
- H υψηλή αρτηριακή πίεση,
- Μια διατροφή χαμηλή σε φρούτα,
- Υψηλός δείκτης μάζας σώματος (παχυσαρκία),
- Μια διατροφή με υψηλή περιεκτικότητα σε νάτριο (αλάτι),
- Το κάπνισμα,
- Μια διατροφή χαμηλή σε λαχανικά,
- Η περιβαλλοντική ρύπανση του αέρα,
- Η ρύπανση των νοικοκυριών από στερεά καύσιμα,
- Μια διατροφή χαμηλή σε σπόρους,
- Τα υψηλά επίπεδα σακχάρου στο αίμα.
Περίπου το ένα τρίτο (29,2%) της παγκόσμιας αναπηρίας που σχετίζεται με το εγκεφαλικό επεισόδιο συνδέεται με την ατμοσφαιρική ρύπανση (συμπεριλαμβανομένης της ρύπανσης του περιβάλλοντος αέρα και της ρύπανσης του αέρα των νοικοκυριών). Το ποσοστό είναι ιδιαίτερα υψηλό στις αναπτυσσόμενες χώρες (33,7%) σε σχέση με τις αναπτυγμένες χώρες (10,2%).
Σημαντική επίπτωση
Οι επιστήμονες από το Τεχνολογικό Πανεπιστήμιο του Ώκλαντ στη Νέα Ζηλανδία, το Πανεπιστήμιο της Ουάσινγκτον στις ΗΠΑ, το Πανεπιστήμιο της Λουντ στη Σουηδία και άλλα ερευνητικά κέντρα, εξέτασαν στοιχεία από 188 χώρες του κόσμου που αφορούν την περίοδο 1990-2013.
Όπως διαπίστωσαν, τα τρία στα τέσσερα εγκεφαλικά (το 74,2%) σχετίζονται με τον τρόπο ζωής και το 29,2% με την ατμοσφαιρική ρύπανση εντός και εκτός σπιτιού (οι παράγοντες αυτοί συχνά συνυπάρχουν γι’ αυτό το άθροισμά των ποσοστών υπερβαίνει το 100%).
Οι ειδικοί λένε ότι μακροπρόθεσμα η ατμοσφαιρική ρύπανση αυξάνει τον κίνδυνο για ισχαιμικό εγκεφαλικό επειδή προκαλεί αθηροσκλήρωση, αυξάνει την πηκτικότητα του αίματος (κάτι που δημιουργεί μεγαλύτερη τάση για θρόμβωση) καθώς και την αρτηριακή πίεση. Επιπλέον, η ατμοσφαιρική ρύπανση αυξάνει τον κίνδυνο ρήξης της αθηρωματικής πλάκας.
Ο επικεφαλής της μελέτης δρ Valery Feigin, καθηγητής Επιδημιολογίας & Νευρολογίας και διευθυντής του Εθνικού Ιδρύματος Εγκεφαλικών & Εφηρμοσμένων Νευροεπιστημών του Ώκλαντ, δήλωσε: «Δεν περιμέναμε να είναι τόσο σημαντική η επίπτωση της ατμοσφαιρική ρύπανσης. Η μελέτη μας είναι η πρώτη που δείχνει ότι η ρύπανση, εντός και εκτός σπιτιών, ασκεί μια μεγάλη και ολοένα πιο επικίνδυνη επίδραση στη συχνότητα των εγκεφαλικών επεισοδίων σε όλο τον κόσμο».
Ο Feigin πρόσθεσε: «Μία από τις κύριες πηγές των σωματιδίων αυτών είναι οι ρύποι που εκπέμπουν οι εξατμίσεις των αυτοκινήτων, επομένως καλή ιδέα θα ήταν να αποφεύγει κανείς να περπατάει στο δρόμο τις ώρες που υπάρχει μεγάλη κυκλοφορία οχημάτων. Στις μέρες που τα επίπεδα της ρύπανσης είναι υψηλά, καλό είναι να αποφεύγονται οι μετακινήσεις».
