Η δισφαινόλη Α (ΒΡΑ: bisphenol A) είναι ένα χημικό που από τη δεκαετία του 1960 άρχισε να χρησιμοποιείται στις πλαστικές συσκευασίες καθώς και στο εσωτερικό προστατευτικό περίβλημα των κονσερβών και των αλουμινένιων κουτιών. Το χημικό προσλαμβάνεται από τους υποδοχείς των οιστρογόνων και γι’ αυτό έχει ενοχοποιηθεί για ορμονικές διαταραχές. Μια μελέτη βρήκε ότι οι έγκυες γυναίκες με υψηλές συγκεντρώσεις δισφαινόλης Α στο αίμα τους διέτρεχαν 80% μεγαλύτερο κίνδυνο αποβολής.
Επίσης, η δισφαινόλη Α θεωρείται νευροτοξικό και καρκινικό μόριο. Έχει κατηγορηθεί για πρόκληση καρδιοπαθειών, παχυσαρκίας και διαβήτη τύπου 2. Σε απειροελάχιστες ποσότητες επιδρά στο πάγκρεας διπλασιάζοντας την έκκριση ινσουλίνης. Μια μελέτη έχει δείξει ότι αυξάνει ακόμα και την αρτηριακή πίεση.
Να σημειωθεί ότι η κατανάλωση ποτών που εμφιαλώνονται σε σκληρά πλαστικά μπουκάλια (νερού και αναψυκτικών) αυξάνει σημαντικά τη δισφαινόλη Α στον οργανισμό. Η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει απαγορεύσει τη χρήση του στα μπιμπερό.
Τώρα, μια διεθνής ερευνητική ομάδα ανακάλυψε ότι η δισφαινόλη Α απελεί των υγεία των εμβρύων -όταν η μητέρα έχει εκτεθεί- προκαλώντας αλλαγές στο μικροβίωμα του εντέρου τους.
Ερευνητές από το Πολιτειακό Πανεπιστήμιο της Πενσιλβάνια διεξήγαγαν μια μελέτη χρησιμοποιώντας κουνέλια -η εγκυμοσύνη τους διαρκεί σχεδόν όσο στον άνθρωπο- που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό mSystems. Η μελέτη έδειξε ότι η έκθεση στη δισφαινόλη Α κατά την εγκυμοσύνη προκαλεί χρόνια φλεγμονή στο έντερο και στο συκώτι των απογόνων. Τα μικρά των θηλυκών κουνελιών εκτέθηκαν μέσω του πλακούντα ενόσω βρίσκονταν στη μήτρα καθώς και μέσω του γάλατος που έπιναν.
Οι ερευνητές εντόπισαν σημάδια εντερικής διαπερατότητας (διαρρέον έντερο) καθώς και μείωση της ποικιλίας των εντερικών βακτηρίων στα έμβρυα. Το σύνδρομο του διαρρέοντος εντέρου και η μειωμένη ποικιλία των εντερικών βακτηρίων θεωρούνται δείκτες χρόνιων νοσημάτων που συνδέονται με τη φλεγμονή. Η φλεγμονή επέμενε επί εβδομάδες στα μικρά κουνέλια καθώς οι ιστοί τους εξετάστηκαν στην ηλικία των έξι εβδομάδων. Οι μητέρες είχαν εκτεθεί στην ουσία μέχρι και επτά ημέρες μετά τη γέννηση.
“Η παχυσαρκία και οι χρόνιες νόσοι που πυροδοτούνται από τις φλεγμονές, όπως ο καρκίνος του παχέος εντέρου και ο διαβήτης τύπου 2, εμφανίζουν ανοδική πορεία σε παγκόσμιο επίπεδο”, ανέφερε ο Jairam Vanamala, αναπληρωτής καθηγητής Επιστήμης της Διατροφής και προσέθεσε: “Ξέρουμε ότι διάφοροι τύποι καρκίνου, όπως ο καρκίνος του παχέος εντέρου, συνδέονται με τη φλεγμονή. Αλλά μέχρι σήμερα δεν έχουμε καταλάβει τι προκαλεί τη φλεγμονή στο έντερο και στο συκώτι. Ορισμένες τροφές προάγουν τη φλεγμονή στο έντερο ενώ άλλες όπως τα φρούτα και τα λαχανικά με έντονα χρώματα καταστέλλουν τις εντερικές φλεγμονές. Η νέα μελέτη δείχνει ότι χρειάζεται να λάβουμε υπόψη και τις τοξίνες του περιβάλλοντος”.
Ένα ερώτημα είναι αν υπάρχει σχέση μεταξύ μιας “πτωχής” χλωρίδας του εντέρου και των τροφικών αλλεργιών. Όταν λείπουν τα “προβιοτικά”, δηλαδή τα ωφέλιμα βακτήρια του εντέρου, και αναπτύσσεται φλεγμονή, το ανοσοποιητικό σύστημα δεν εκπαιδεύεται καλά και οι ερευνητές υποψιάζονται ότι μπορεί κάποιος να γίνει πιο επιρρεπής στις τροφικές αλλεργίες.
Οι διεθνείς οργανισμοί υγείας έχουν θέσει τιμές ανεκτής ημερήσιας πρόσληψης για τη δισφαινόλη Α. Στις ΗΠΑ, η Υπηρεσία Προστασίας του Περιβάλλοντος (ΕΡΑ) έχει θέσει τα 50 μg (μικρογραμμάρια) ανά κιλό σωματικού βάρους την ημέρα αλλά ορισμένες πρόσφατες μελέτες βρήκαν ότι ο άνθρωπος εκτίθεται σε οκταπλάσια επίπεδα κάθε μέρα, φτάνοντας τα 400 μg. Στην παρούσα μελέτη, τα έγκυα κουνέλια εξετίθεντο σε μεγάλες ποσότητες, περίπου 200 μg ανά κιλό σωματικού βάρους κάθε ημέρα από τη 15η ημέρα της κύησης ως και επτά ημέρες μετά τη γέννα.
Στην Ευρώπη, η Ευρωπαϊκή Αρχή Ασφάλειας των Τροφίμων (EFSA) μείωσε τον Ιανουάριο του 2015 την ανεκτή ημερήσια πρόσληψη ΒΡΑ σε μόλις 4 μg ανά κιλό σωματικού βάρους την ημέρα – η απόφαση αυτή είναι προσωρινή εν αναμονή των αποτελεσμάτων μιας διετούς αμερικανικής μελέτης η οποία θα δημοσιοποιηθεί φέτος. Σύμφωνα με την EFSA το όριο ασφαλείας για ένα άτομο 60 κιλών είναι τα 240 μg κάθε μέρα.
