Το κλειδί για την πρόληψη του καρκίνου μπορεί να βρίσκεται στο ανοσοποιητικό σύστημα και όχι στις γενετικές μεταλλάξεις στις οποίες εστιάζεται σήμερα ένα μεγάλο μέρος των αντικαρκινικών προσπαθειών, σύμφωνα με μια μελέτη που πραγματοποιήθηκε στο University of Dundee.
Οκτώ εκατομμύρια άνθρωποι πεθαίνουν από καρκίνο σε όλο τον κόσμο κάθε χρόνο. Οι άνδρες είναι πολύ πιο πιθανό από τις γυναίκες να διαγνωστούν με καρκίνο στη διάρκεια της ζωής τους και για τους περισσότερους καρκίνους η πιθανότητα εμφάνισης αυξάνεται δραματικά με την ηλικία.
Για δεκαετίες, είναι γνωστό ότι οι μεταλλάξεις που προκύπτουν είτε ως αποτέλεσμα της γενετικής προδιάθεσης είτε ως αποτέλεσμα του τρόπου ζωής και των περιβαλλοντικών παραγόντων προκαλούν καρκίνο. Η παραδοσιακή άποψη είναι ότι ο τρόπος με τον οποίο αυξάνεται η συχνότητα εμφάνισης του καρκίνου με την ηλικία θα μπορούσε να γίνει κατανοητός εάν απαιτούνται 5-6 μεταλλάξεις στο DNA ενός κυττάρου.
Η ερευνητική ομάδα έδειξε ότι η μείωση της ικανότητας του ανοσοποιητικού συστήματος με την ηλικία μπορεί να είναι στην πραγματικότητα ένας ισχυρός λόγος για την αυξανόμενη συχνότητα της εμφάνισης του καρκίνου συγκριτικά με τις μεταλλάξεις.
Ακολουθώντας την εικασία ότι η γήρανση του ανοσοποιητικού συστήματος μπορεί να οδηγήσει σε υψηλότερα ποσοστά καρκίνου, οι ερευνητές εξέτασαν δεδομένα για 2 εκατομμύρια κρούσματα σε άτομα ηλικίας 18-70 ετών. Στη συνέχεια ανέπτυξαν μια μαθηματική εξίσωση για το πώς θα περίμεναν την εμφάνιση του καρκίνου σε σχέση με ένα φθίνον ανοσοποιητικό σύστημα, για 100 διαφορετικούς καρκίνους.
Το μοντέλο τοποθέτησε τα δεδομένα καλύτερα από την υπόθεση της πολλαπλής μετάλλαξης. Επειδή η ικανότητα του ανοσοποιητικού συστήματος γενικά μειώνεται πιο αργά στις γυναίκες σε σχέση με τους άνδρες, ήταν επίσης σε θέση να εξηγήσει τη διαφορά φύλου στην εμφάνιση του καρκίνου, κάτι που οι μεταλλάξεις από μόνες τους δεν μπορούν εύκολα να εξηγήσουν.
Αυτό υποδηλώνει ότι το ανοσοποιητικό σύστημα μπορεί να διαδραματίζει πολύ μεγαλύτερο ρόλο στην ανάπτυξη καρκίνου από ό, τι είχε προηγουμένως θεωρηθεί. Εάν αυτό επιβεβαιωθεί με περαιτέρω μελέτες, θα μπορούσε να έχει σημαντικές επιπτώσεις στην πρόληψη και τη θεραπεία του καρκίνου σε ολόκληρο τον κόσμο.
“Είναι ακόμα πολύ νωρίς, αλλά εάν είναι έτσι τότε θα μπορούσαμε να μιλήσουμε για έναν εντελώς νέο τρόπο αντιμετώπισης και πρόληψης του καρκίνου”, δήλωσε η Thea Newman, καθηγήτρια βιοφυσικής και συστημάτων βιολογίας στο University of Dundee. Και πρόσθεσε: “Σχεδόν όλη η έρευνα για τον καρκίνο βασίζεται στο πώς μπορούμε να κατανοήσουμε τις γενετικές μεταλλάξεις, να τις στοχεύσουμε και έτσι να θεραπεύσουμε την ασθένεια”.
O θύμος αδένας
Μια κύρια αιτία της γήρανσης του ανοσοποιητικού συστήματος είναι η συρρίκνωση του θύμου αδένα. Στον αδένα αυτόν παράγονται Τ κύτταρα, τα οποία κυκλοφορούν στο σώμα και σκοτώνουν δυσλειτουργικά κύτταρα ή ξένους παράγοντες. Ο θύμος αδένας μειώνεται περίπου κατά το ήμισυ κάθε 16 χρόνια, με αντίστοιχη πτώση στην παραγωγή των κυττάρων Τ. Οι ερευνητές βρήκαν μια εξαιρετικά ισχυρή συσχέτιση μεταξύ των πιθανών αυξήσεων ορισμένων καρκίνων και της πτώσης των Τ κυττάρων.
“Η υπόθεση της ανοσοεπαγρύπνησης είναι ότι τα καρκινικά κύτταρα εμφανίζονται συνεχώς στο σώμα, αλλά συνήθως το ανοσοποιητικό σύστημα τα σκοτώνει πριν εγκατασταθούν κάπου”, δήλωσε ο Sam Palmer, ο οποίος ξεκίνησε την έρευνα στο Dundee πριν πάρει θέση στο Heriot Watt University. “Τα Τ κύτταρα σαρώνουν συνεχώς τα καρκινικά κύτταρα, προσπαθώντας να τα καταστρέψουν. Αν δεν μπορούν να τα βρουν αρκετά γρήγορα ή το ανοσοποιητικό σύστημα είναι αδύναμο τότε ο πληθυσμός των καρκινικών κυττάρων έχει την ευκαιρία να αναπτυχθεί. Οι πιθανότητες αυτού του γεγονότος αυξάνονται με την ηλικία καθώς ο θύμος αδένας συρρικνώνεται συνεχώς.
Η καθηγήτρια Clare Blackburn του Πανεπιστημίου του Εδιμβούργου, ειδική στη βιολογία του θύμου αδένα, δήλωσε: “Πιστεύουμε ότι τα ευρήματα είναι εξαιρετικά σημαντικά και δείχνουν την ανάγκη να ληφθεί ακόμη πιο σοβαρά το ανοσοποιητικό σύστημα στην έρευνα για τον καρκίνο. Εκτός από τις μεταλλάξεις, θα πρέπει να επικεντρωθούμε επίσης στον τρόπο με τον οποίο θα ενισχυθεί η λειτουργία του θύμου αδένα με ελεγχόμενο τρόπο, ίσως με μεταμόσχευση ή με ελεγχόμενη αναγέννηση, έτσι ώστε να αυξήσουμε τον αριθμό των κυττάρων Τ που παράγουμε και να εξετάσουμε πώς θα ελαχιστοποιηθούν τυχόν παρενέργειες που θα προκύψουν”.
