Μελέτη που δημοσιεύθηκε στο JAMA Network Open έδειξε ότι οι ατμιστές έχουν λιγότερα ίχνη τοξικών ουσιών στα ούρα τους απ’ ό,τι οι καπνιστές μόνο αν κάνουν αποκλειστική χρήση.
Τα τσιγάρα είναι βλαβερά προϊόντα διανομής νικοτίνης, εκθέτοντας τους καπνιστές σε περισσότερες από 6.000 χημικές ουσίες, πολλές από τις οποίες είναι τοξικές για την ανθρώπινη υγεία. Η μείωση των κινδύνων για την υγεία που σχετίζονται με το κάπνισμα απαιτεί πλήρη παύση. Εντούτοις, παραμένουν ερωτήματα σχετικά με τη δυνητική βλάβη των εναλλακτικών προϊόντων καπνού, όπως τα ηλεκτρονικά τσιγάρα (e-cigarettes). Σύμφωνα με μια καταγραφή, το 6,7% περίπου των ενηλίκων των ΗΠΑ χρησιμοποίησε ηλεκτρονικά τσιγάρα τις προηγούμενες 30 ημέρες, που μεταφράζεται σε περίπου 16,1 εκατομμύρια Αμερικανούς.
Ερευνητές, με επικεφαλής τον Maciej Goniewicz από το Roswell Park Cancer Center της Νέας Υόρκης, ανέλυσαν δείγματα ούρων από 5.105 άτομα, από τους οποίους οι 2.411 ήταν καπνιστές, οι 247 μόνο ατμιστές, οι 792 τόσο ατμιστές όσο και καπνιστές, ενώ οι 1.655 ήταν μη καπνιστές και μη ατμιστές. Η μελέτη εξέτασε 50 βιοδείκτες που σχετίζονται με την έκθεση στον καπνό.
Τα υψηλότερα επίπεδα νικοτίνης ανιχνεύθηκαν σε όσους ήσαν ταυτόχρονα καπνιστές και ατμιστές, ενώ οι αποκλειστικά καπνιστές είχαν λιγότερους βιοδείκτες νικοτίνης στα ούρα τους. Από την άλλη, όσον αφορά τα επίπεδα βαρέων μετάλλων όπως μολύβδου και καδμίου, ήταν χαμηλότερα στους ατμιστές σε σχέση με τους καπνιστές, αλλά σημαντικά υψηλότερα σε σχέση με τους μη καπνιστές.
Δεν ήταν έκπληξη, βέβαια, το γεγονός ότι οι άνθρωποι που δεν κάπνιζαν ή δεν άτμιζαν είχαν τα χαμηλότερα επίπεδα τοξικών ουσιών. Τα άτομα που άτμιζαν είχαν 19% περισσότερο μόλυβδο, 23% περισσότερο κάδμιο, 20% περισσότερο πυρένιο και 66% περισσότερο ακρυλονιτρίλιο στα ούρα τους, σε σχέση με αυτούς που ούτε άτμιζαν ούτε κάπνιζαν.
Τα επίπεδα άλλων καρκινογόνων και τοξικών ουσιών όπως οι νιτροζαμίνες ήταν πολύ υψηλότερα στους καπνιστές και σε όσους ήταν παράλληλα καπνιστές και ατμιστές, σε σχέση με όσους ήταν μόνο ατμιστές ή μη καπνιστές.
Σε σύγκριση με τους καπνιστές των τσιγάρων, οι ατμιστές είχαν καλύτερες μετρήσεις. Είχαν όμως παρόμοια επίπεδα βαρέων μετάλλων – εκτός του καδμίου – όπως οι καπνιστές. Φυσικά, πολλοί από τους ατμιστές ήταν πρώην καπνιστές και επειδή αυτά τα μέταλλα παραμένουν στο σώμα για πολύ καιρό, θα μπορούσε απλώς να είναι υπολείμματα από τις μέρες του καπνίσματος. Καπνιστές και ατμιστές έδειξαν επίσης παρόμοιες εκθέσεις σε τρεις πτητικές οργανικές ενώσεις: τολουόλιο, βενζόλιο και διθειάνθρακα.
Οι άνθρωποι που χρησιμοποίησαν ηλεκτρονικά τσιγάρα αντί για κάπνισμα, εκτέθηκαν σε χαμηλότερα επίπεδα όλων των άλλων χημικών, συμπεριλαμβανομένης της νικοτίνης. Να σημειωθεί όμως ότι οι συμμετέχοντες στη μελέτη υπέβαλαν δείγματα ούρων μεταξύ 2013 και 2014. Στη συνέχεια υπήρξαν προϊόντα ατμίσματος με περισσότερη νικοτίνη.
Ιδού όμως το πραγματικό εύρημα της μελέτης: οι χρήστες ηλεκτρονικών τσιγάρων εκτέθηκαν σε χαμηλότερα επίπεδα τοξικών ουσιών μόνο αν παρέμειναν σ’ αυτό αποκλειστικά. Οι άνθρωποι που χρησιμοποίησαν και τα δύο, τόσο ηλεκτρονικά τσιγάρα όσο και παραδοσιακά τσιγάρα δεν μείωσαν τον κίνδυνο καθόλου. Στην πραγματικότητα, αυτοί οι διπλοί χρήστες εμφάνισαν υψηλότερα επίπεδα νικοτίνης και πολλά από τα τοξικά, συμπεριλαμβανομένων δύο βαριών μετάλλων και μερικών από τα καρκινογόνα. Αυτό είναι ανησυχητικό επειδή περισσότεροι από τους μισούς χρήστες ηλεκτρονικών τσιγάρων είναι διπλοί χρήστες, σύμφωνα με μια αμερικανική έκθεση του 2016.
Υπάρχουν μερικοί περιορισμοί στη μελέτη. Πρώτον, εξέτασε μόνο τα τοξικά που είναι γνωστό ότι υπάρχουν στον καπνό και είναι λογικό τα ηλεκτρονικά τσιγάρα να εκθέτουν τους χρήστες σε λιγότερο από αυτά. Τα συστατικά είναι διαφορετικά, αλλά οι ερευνητές της δημόσιας υγείας δεν ξέρουν τι πρέπει να αναζητήσουν. Ενδέχεται να υπάρχουν δυνητικά επικίνδυνες χημικές ουσίες μοναδικές στις συνταγές υγρών νικοτίνης στα ηλεκτρονικά τσιγάρα. Μια πρόσφατη μελέτη ανέφερε, για παράδειγμα, ότι μπορούν να σχηματίσουν ερεθιστικά χημικά όταν τα συστατικά αναμειγνύονται.
«Για τους καπνιστές που προσπαθούν να κόψουν το τσιγάρο, η χρήση ηλεκτρονικού τσιγάρου θα ήταν ωφέλιμη ως ένα μεταβατικό στάδιο», δήλωσε ο Goniewicz. Τόνισε όμως ότι αυτό που είναι κακό για την υγεία, όπως δείχνει η νέα μελέτη, είναι να καταλήξει κανείς να είναι εναλλάξ καπνιστής και ατμιστής, κάτι αρκετά συνηθισμένο. «Τα ηλεκτρονικά τσιγάρα ωφελούν τους καπνιστές μόνο αν μεταστραφούν τελείως στο άτμισμα», τόνισε.
«Υπάρχει ένα κρίσιμο ερώτημα που πρέπει να απαντηθεί: πόσο τοξικά είναι τα ηλεκτρονικά τσιγάρα;», είπε ο Michael Blaha της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Τζονς Χόπκινς, ο οποίος δεν συμμετείχε στη μελέτη.
«Η νέα μελέτη δείχνει ότι ενώ τα ηλεκτρονικά τσιγάρα σαφώς σχετίζονται με μικρότερη έκθεση σε τοξικές ουσίες από ό,τι τα παραδοσιακά τσιγάρα, σίγουρα σχετίζονται με μεγαλύτερη τοξική έκθεση σε σχέση με την πλήρη διακοπή της χρήσης καπνού. Με άλλα λόγια, τα ηλεκτρονικά τσιγάρα είναι ασφαλέστερα μεν από τα παραδοσιακά τσιγάρα, αλλά τα ίδια δεν είναι ασφαλή. Περιέχουν πτητικές οργανικές ουσίες και βαριά μέταλλα που είναι γνωστό ότι σχετίζονται με την καρδιαγγειακή νόσο».
