Οι τεράστιες τεχνολογικές εξελίξεις στην υποβοηθούμενη αναπαραγωγή τις τελευταίες δεκαετίες έχουν προσφέρει πολλές λύσεις στα προβλήματα γονιμότητας των ζευγαριών.
Το 2018 ήταν η 40ή επέτειος της πρώτης γέννησης με εξωσωματική (IVF: in vitro fertilization) και έκτοτε έχουν γεννηθεί πάνω από 8 εκατομμύρια μωρά με αυτόν τον τρόπο. Μια από τις σημαντικές εξελίξεις στην εξωσωματική είναι η κατάψυξη ωαρίων (κρυοσυντήρηση ωαρίων).
Σύμφωνα με δημοσίευμα της εφημερίδας The Times το 2018, 1 στα 6 ζευγάρια στο Ηνωμένο Βασίλειο δυσκολεύονται να συλλάβουν, κάτι συνηθέστερο από αυτό που θα περίμενε κανείς. Οι λόγοι είναι πολλοί και ένας από αυτούς είναι ότι η μητρότητα επιχειρείται σήμερα σε μεγαλύτερες ηλικίες. Ο χρόνος που αφιερώνεται στις σπουδές και στην καριέρα έχει καθυστερήσει την ηλικία εγκυμοσύνης των γυναικών στις πιο πλούσιες πολλές χώρες.
Φαίνεται επίσης ότι ένας σημαντικός λόγος που μια γυναίκα καθυστερεί να κάνει παιδί είναι ότι δεν έχει βρει νωρίς τον κατάλληλο σύντροφο. Καθώς όμως περνούν τα χρόνια, αυξάνεται η πιθανότητα των γενετικών ανωμαλιών κάτι που εμποδίζει την επίτευξη εγκυμοσύνης. Όσο μικρότερη η ηλικία μιας γυναίκας, τόσο πιο πιθανό τα ωάριά της να είναι γενετικά φυσιολογικά. Αυτή η κανονικότητα διακυβεύεται μετά τα 35, και περισσότερο μετά τα 37.
Οι γυναίκες γεννιούνται με όλα τα ωάρια τους, ο αριθμός των οποίων μειώνεται με την ηλικία. Στη μήτρα, μια γυναίκα έχει 6-7 επτά εκατομμύρια ωάρια (ως έμβρυο περίπου 20 εβδομάδων κύησης). Κατά τη γέννηση, έχουν ήδη μειωθεί σε 1-2 εκατομμύρια και στην εφηβεία σε 300.000-400.000. Τελικά, μια γυναίκα θα έχει ωορρηξία για περίπου 400 ωάρια κατά τη διάρκεια της αναπαραγωγικής ζωής της.
Κι ενώ στην αναπαραγωγική ηλικία μια γυναίκα έχει συνήθως ωορρηξία για ένα ωάριο ανά μήνα, στην πραγματικότητα “χάνει” εκατοντάδες ωάρια κάθε μήνα. Με την κατάψυξη των ωαρίων μπορεί να διασώσει κάποια από αυτά που διαφορετικά θα έχανε, τα οποία μπορούν να γονιμοποιηθούν αργότερα, όταν βρει τον κατάλληλο πατέρα. Τα καλά νέα είναι ότι ενώ η ηλικία στην οποία παράγονται τα ωάρια είναι σημαντική για την ποιότητά τους, η ηλικία της μήτρας δεν είναι. Ορισμένοι ειδικοί θεωρούν ότι μια λογική ηλικία για κατάψυξη ωαρίων είναι πριν τα 34 έτη – βέβαια όσο πιο νωρίς τόσο καλύτερα από πλευράς ποιότητας των ωαρίων.
Αναζητώντας κατάλληλο πατέρα
Οι έρευνες δείχνουν ότι ο κυριότερος λόγος που οι γυναίκες αποφασίζουν να καταψύξουν τα ωάριά τους είναι η έλλειψη βιώσιμου συντρόφου.
Σε μια μελέτη, ανθρωπολόγοι στις ΗΠΑ και το Ισραήλ πήραν συνέντευξη από 150 γυναίκες των δύο χωρών που είχαν κάνει τουλάχιστον έναν κύκλο κρυοσυντήρησης. Το 85% δήλωσε ότι ο λόγος που αποφάσισε την κατάψυξη ήταν ότι δεν είχε άνδρα με το οποίο να δημιουργήσει μια οικογένεια. Από το υπόλοιπο 15%, κάποιες ήταν παντρεμένες διαζευγμένες ή σε σχέση με έναν άνδρα που είχε ήδη παιδιά ή δεν ήθελε παιδί. Μόνο μια γυναίκα δήλωσε ότι καθυστέρησε την οικογένεια για λόγους σταδιοδρομίας.
Μια νεότερη μελέτη που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Human Fertility βρήκε ότι οι περισσότερες ανύπαντρες γυναίκες που καταψύχουν τα ωάριά τους για μη ιατρικούς λόγους το κάνουν για να αποφύγουν το «πανικό του γονιού» δηλαδή να εισέλθουν σε μια σχέση με έναν άντρα με μοναδικό κίνητρο να κάνουν παιδί.
Η Δρ. Kylie Baldwin και η καθηγήτρια Lorraine Culley, του Κέντρου Αναπαραγωγικής Έρευνας στο Πανεπιστήμιο De Montfort, πήραν συνέντευξη από 31 γυναίκες που είχαν καταψύξει τα ωάριά τους για «κοινωνικούς» λόγους. Οι συμμετέχουσες, από τις οποίες το 84% ήταν ελεύθερες, ερωτήθηκαν γιατί επέλεξαν να το κάνουν και πώς αξιολογούν την εμπειρία που είχαν.
Φάνηκε ότι η έλλειψη συντρόφου ή η έλλειψη συντρόφου που δεν επιθυμεί να γίνει πατέρας ήταν ο λόγος της κατάψυξης των ωαρίων. Οι γυναίκες είπαν ότι ήθελαν να έχουν «χρόνο αναπνοής» στην αναζήτηση του κατάλληλου άνδρα. Πολλές είπαν ότι ήλπιζαν να μην χρειαστεί ποτέ να χρησιμοποιήσουν τα κατεψυγμένα ωάρια και αντί αυτού εξέφρασαν την επιθυμία να συλλάβουν φυσικά με έναν μελλοντικό σύντροφο. Αρκετές ανέφεραν ότι βρήκαν τη διαδικασία συναισθηματικά δύσκολη επειδή θα προτιμούσαν να ακολουθούν τη μητρότητα με έναν αφοσιωμένο σύντροφο.
Η μελέτη βρήκε ότι οι πληροφορίες που έχουν στη διάθεσή τους οι γυναίκες που σκέφτονται να παγώσουν τα ωάριά τους ήταν ανεπαρκείς. Σχεδόν όλες δήλωσαν ότι οι κλινικές που προσέγγισαν δεν μπόρεσαν να παράσχουν μια εκτίμηση της πιθανότητας μιας μελλοντικής γέννησης από τα κατεψυγμένα ωάριά τους. Υπήρξε έλλειψη λεπτομερούς συζήτησης με τους γιατρούς σχετικά με τις διαδικασίες μετά την κατάψυξη.
Με την αύξηση του αριθμού των γυναικών που εξετάζουν την κατάψυξη των ωαρίων τους, ιδιαίτερα στην Ευρώπη, οι συγγραφείς της μελέτης ζητούν να γίνουν περισσότερα για να υποστηριχθούν οι γυναίκες που περνούν από αυτή τη διαδικασία.
Οι συγγραφείς είπαν ότι ενώ ο αριθμός των γυναικών που καταψύχουν τα ωάριά του παραμένει μικρός, πολλές είναι αυτές που εξετάζουν αυτή την επιλογή ως τρόπο επέκτασης του χρονικού διαστήματος που πρέπει να επιδιώξουν τη μητρότητα. Οι κλινικές που παρέχουν αυτή την τεχνολογία έχουν την ευθύνη να στηρίξουν την τεκμηριωμένη απόφαση με παροχή λεπτομερών πληροφοριών σχετικά με την πιθανότητα γέννησης που παρέχουν τα ωάρια που καταψύχονται.
Επιπλέον, οι γυναίκες πρέπει να ενημερώνονται για το κόστος και τους κινδύνους, καθώς και για τις φυσικές και συναισθηματικές απαιτήσεις της κατάψυξης των ωαρίων τους. Οι κλινικές θα πρέπει επίσης να γνωρίζουν τις συγκεκριμένες συναισθηματικές ανάγκες των γυναικών.
