Η έρευνα για την αναπνευστική προστασία αναπτύσσεται τα τελευταία χρόνια καθώς η σημερινή παγκόσμια επιδημία του κορωνοϊού SARS-CoV-2 πιθανότατα δεν είναι η τελευταία επιδημία λόγω κάποιου ιού.
Ειδικοί του Πανεπιστημίου του Cincinnati με επικεφαλής τον καθηγητή Sergey Grinshpun τεστάρουν την επίδοση των προστατευτικών αναπνευστικών συσκευών κατά διαφόρων βιολογικών παραγόντων για σχεδόν τρεις δεκαετίες.
Ο Grinshpun, διευθυντής του Κέντρου Υγείας Σχετικών Μελετών Αερολύματος στο Πανεπιστήμιο του Cincinnati, έχει ιδιαίτερη εμπειρία στην αποτελεσματικότητα των μασκών προσώπου και άλλων συσκευών έναντι των σωματιδίων του αέρα.
«Όταν συμβαίνει κάποιο ξέσπασμα επιδημίας, όπως το με τον νέο κορωνοϊό ή τον SARS ή τον Ebola, υπάρχει πολλή παραπληροφόρηση», λέει ο Grinshpun. «Αυτό αφορά τις συσκευές προστασίας του αναπνευστικού συστήματος και τι συσκευή πρέπει κάποιος να φορέσει, καθώς και ποιο επίπεδο προστασίας υπάρχει. Οι άνθρωποι θέλουν να έχουν κάτι πολύ ελαφρύ και άνετο και συνήθως δεν τους αρέσει να φοράνε συστήματα αναπνευστικής προστασίας στρατιωτικού τύπου».
Πόσο προστατεύει μια χειρουργική μάσκα προσώπου από τον κορωνοϊό;
«Η σημαντική διαφορά είναι ότι η χειρουργική μάσκα προσώπου δεν σχεδιάστηκε για να προστατεύει το χρήστη, αλλά για να είναι ένα εμπόδιο στα σταγονίδια και στο φτάρνισμα που παράγεται από τον φορέα, το οποίο θα πρέπει να προστατεύσει τους άλλους», εξηγεί ο Grinshpun.
«Μελετάμε την αποτελεσματικότητα των μασκών προσώπου και των διαφόρων αναπνευστικών μηχανισμών σχετικά με τη διείσδυση των σωματιδίων. Μέσω μιας συμβατικής χειρουργικής μάσκας η διείσδυση μπορεί να φτάνει το 50% ή και παραπάνω», εξηγεί.
Και προσθέτει: «Είναι άχρηστη για τους ανθρώπους που θέλουν να φορούν χειρουργική μάσκα για να προστατεύσουν τον εαυτό τους. Ο χειρουργός στο χειρουργείο δεν θέλει να φταρνιστεί ή να βήξει και να μολύνει τον ασθενή. Μια χειρουργική μάσκα μπορεί να χρησιμεύσει ως επαρκές φράγμα για το σκοπό αυτό, αλλά τι συμβαίνει με τους ιούς και τα βακτήρια που έχουν υποστεί αερόλυση από τον ασθενή κατά τη διάρκεια της χειρουργικής επέμβασης; Αν η αερόλυση συμβεί, ο χειρουργός και το υπόλοιπο ιατρικό προσωπικό δεν προστατεύονται επαρκώς όταν φορούν χειρουργικές μάσκες, οι οποίες μπορούν να φιλτράρουν μόνο τα πολύ μεγάλα σταγονίδια και όχι τα μικροσκοπικά αερολυματικά σωματίδια. Ο ιός συχνά ταξιδεύει σε μεγάλα σταγονίδια νερού και σε κάποιο σημείο το νερό εξατμίζεται. Τα σωματίδια συρρικνώνονται, και τώρα σε μικρότερο μέγεθος μπορούν να διεισδύσουν στη χειρουργική μάσκα».
Μάσκα N95
Ο Grinshpun λέει ότι τα άτομα που φορούν πιστοποιημένους αναπνευστήρες φιλτραρίσματος N95 μπορούν να σταματήσουν περίπου το 95% των αερομεταφερόμενων σωματιδίων, εάν έχουν τοποθετηθεί σωστά. Σημαντικοί χώροι εργασίας, συμπεριλαμβανομένων των νοσοκομείων, κάνουν ένα τεστ δοκιμής ώστε οι αναπνευστήρες να είναι κατάλληλα τοποθετημένοι αλλά πολλοί απλοί πολίτες δεν έχουν ιδέα πώς φοριούνται σωστά αυτές οι συσκευές. Η έλλειψη εκπαίδευσης και η κακή εφαρμογή μειώνουν την αποτελεσματικότητα έναντι ασθενειών όπως αυτή που προκαλείται από τον νέο κορονοϊό.
Ο Grinshpun υπενθυμίζει μια έρευνα των συνεπειών του τυφώνα Κατρίνα στη Νέα Ορλεάνη, όταν πολλοί κάτοικοι έλαβαν αναπνευστήρες εξαιτίας της μούχλας και των μυκήτων και των προβλημάτων υγείας που σχετίζονται με τις πλημμύρες.
«Όταν τοποθετείτε μια αναπνευστική συσκευή στο πρόσωπό σας, πρέπει να βεβαιωθείτε ότι ταιριάζει. Για παράδειγμα, ο συνδετήρας της μύτης σχεδιάστηκε για κάποιο λόγο και πρέπει να χρησιμοποιηθεί σωστά. Αν όχι, τα σωματίδια διεισδύουν μέσω της διαρροής του προσώπου και ο αναπνευστήρας N95 μπορεί να μην προσφέρει το επίπεδο προστασίας που αναμένεται από τον κατασκευαστή του».
Πού μπορεί να βρει κανείς έναν αναπνευστήρα N95; Ο Grinshpun δηλώνει ότι είναι πολύ μικρός ο εφοδιασμός εξαιτίας της ζήτησης στην Κίνα και σε άλλα μέρη ενώ η τιμή, η οποία ήταν λίγο μεγαλύτερη από 1 δολάριο το κομμάτι, τώρα έχει εκτοξευθεί.
«Η μάσκα N95 αναπτύχθηκε για εργαζόμενους στη βιομηχανία ή την ιατρική και όχι στο ευρύ κοινό», λέει ο Grinshpun. «Οι εργαζόμενοι στις ΗΠΑ συνήθως δοκιμάζονται κατάλληλα, με ένα μηχάνημα που μετρά τη συγκέντρωση των σωματιδίων μέσα και έξω από ένα αναπνευστήρα που φοράει ένα άτομο το οποίο εκτελεί ορισμένες ασκήσεις για να καθοριστεί η εφαρμογή. Αν η εφαρμογή δεν είναι καλή, ο εργαζόμενος μπορεί να έχει ένα διαφορετικό μέγεθος ή τύπο αναπνευστήρα».
Η δοκιμή προσαρμογής μπορεί να είναι δαπανηρή, καθώς το δοκιμαστικό μηχάνημα κοστίζει περίπου 10.000 δολάρια και χρειάζεται ένας εξειδικευμένος φορέας εκμετάλλευσης, λέει ο Grinshpun. Πρέπει επίσης να παρέχεται κατάλληλη εκπαίδευση στους χρήστες. «Τώρα φανταστείτε εάν θέλετε να φροντίσετε ένα μεγάλο πληθυσμό σε σύντομο χρονικό διάστημα. Μια αναπνευστική δοκιμή για το ευρύ κοινό είναι ένα τεράστιο έργο».
Οι μάσκες Ν95 συνιστώνται μόνο στο ιατρονοσηλευτικό προσωπικό. Αν κάποιος τις χρησιμοποιεί και τις απολυμαίνει με χλωρίνη ή οινόπνευμα πάνω από 70% αχρηστεύονται. O σωστός τρόπος απολύμανσης είναι με ξηρό αέρα και θερμοκρασία 70 βαθμούς στο φούρνο για 30 λεπτά.
