Γράφει ο Δρ. Μιχαήλ Βικελής, Νευρολόγος, MSc in Headache Medicine, PhD, Επιστημονικός Σύμβουλος του Συλλόγου Ασθενών με Ημικρανία και Κεφαλαλγία Ελλάδος (το κείμενο είναι προσαρμογή από το άρθρο Πονοκέφαλος τάσεως (κεφαλαλγία τύπου τάσεως, απλός πονοκέφαλος) και από το σχετικό κεφάλαιο στο βιβλίο “Ημικρανία και άλλες Κεφαλαλγίες”, έκδοση του Συλλόγου Ασθενών με Ημικρανία και Κεφαλαλγία Ελλάδος, Αθήνα, 2021).
Η κεφαλαλγία τάσεως, που επίσης ονομάζεται “πονοκέφαλος τάσεως», «κεφαλαλγία τύπου τάσεως» και «απλός πονοκέφαλος» είναι ο πιο συνηθισμένος τύπος πονοκεφάλου.
Στον πονοκέφαλο τύπου τάσεως τις περισσότερες φορές πονάνε και οι δύο πλευρές του κεφαλιού. Ο πόνος συνήθως είναι πιο δυνατός στην περιοχή των κροτάφων ή του μετώπου (πάνω από τα μάτια), αλλά συχνά μπορεί να πονάει ακόμη και το πίσω μέρος του κεφαλιού ή ο αυχένας. Άνθρωποι που πάσχουν από τέτοιους πονοκεφάλους τους περιγράφουν «σαν να τους σφίγγει το κεφάλι μία πρέσα ή μία μέγγενη» ή «σαν να υπάρχει ένα βάρος πάνω στο κεφάλι τους», ενώ κάποιοι από αυτούς, όχι όμως όλοι, ανακουφίζονται με σφιχτό δέσιμο ενός μαντηλιού γύρω από το κεφάλι. Σε άλλες περιπτώσεις, ο πονοκέφαλος τάσεως μπορεί να εκφράζεται με άλλα συμπτώματα, όπως «θολούρα στο κεφάλι», «ζάλη»», «αίσθημα σαν να είναι κάποιος σε βάρκα».
Στον πονοκέφαλο τάσεως δεν υπάρχει δυσανεξία στο φως και τους θορύβους, ούτε τάση για εμετό ή εμετός ή, αν υπάρχει κάποιο από αυτά τα συμπτώματα, είναι εξαιρετικά ήπιο. Αν αυτά τα συμπτώματα υπάρχουν και είναι έντονα, ο γιατρός θα πρέπει να σκεφτεί ότι ενδεχομένως να πρόκειται για ημικρανία, ακόμη και αν πονάνε ή «σφίγγουν» και οι δυο μεριές του κεφαλιού.
Όταν ένας πονοκέφαλος είναι πονοκέφαλος τύπου τάσεως, η δραστηριότητα του ατόμου συνήθως δεν αλλάζει. Έτσι, ο άνθρωπος που έχει πονοκέφαλο τύπου τάσεως συνήθως θα πάει κανονικά στην εργασία του ή θα συμμετάσχει κανονικά σε κοινωνικές εκδηλώσεις, αν και μπορεί να αυτό γίνεται με μία σχετική ενόχληση ή δυσκολία. Αντίθετα, η ημικρανία μπορεί να καθηλώσει κάποιον άνθρωπο στο κρεβάτι.
Ο πονοκέφαλος τάσεως παρατηρείται συχνά σε ανθρώπους έντονα ευαίσθητους, αγχώδεις ή ακόμη και μελαγχολικούς, χωρίς όμως αυτό να σημαίνει ότι όλοι οι άνθρωποι που έχουν πονοκέφαλο τάσεως έχουν και άγχος ή μελαγχολία.
Θεραπεία της κεφαλαλγίας τάσεως
Η θεραπεία στην κεφαλαλγία τύπου τάσεως περιλαμβάνει αναλγητικά φάρμακα για την αντιμετώπιση των κρίσεων και, ενδεχομένως, ειδική προφυλακτική αγωγή, η οποία μπορεί να γίνει -πέρα από φάρμακα- με συμπληρώματα διατροφής ή φυτικά σκευάσματα, αλλά και με ιατρικές συσκευές.
Με δεδομένο ότι αρκετοί άνθρωποι έχουν πονοκέφαλο τύπου τάσεως ο οποίος είναι ήπιος σε ένταση, η λήψη παυσίπονων δεν είναι πάντα απαραίτητη. Ωστόσο, αν ο πόνος είναι αρκετά ενοχλητικός, ασφαλώς και πρέπει να ληφθεί κάποιο φάρμακο για να σταματήσει τον πονοκέφαλο. Πολλοί άνθρωποι με πονοκέφαλο τύπου τάσεως έχουν παρατηρήσει ότι τους βοηθούν και τα πιο απλά παυσίπονα, ακόμη και σε πολύ μικρή δόση. Άλλοι, προκειμένου να ανακουφιστούν, πρέπει να πάρουν κάποιο φάρμακο με πιο ισχυρή αναλγητική δράση, όπως για παράδειγμα τα μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη (όπως η ιβουπροφένη), φάρμακα που οι περισσότεροι άνθρωποι με πονοκέφαλο τάσεως βρίσκουν εξαιρετικά αποτελεσματικά.
Η στρατηγική στην θεραπεία του πονοκεφάλου τύπου τάσεως είναι απλή. Το σωστό είναι ο πόνος να αντιμετωπίζεται με την πιο απλή θεραπεία που το κάνει ικανοποιητικά, στην πιο μικρή δόση. Ωστόσο, αυτό δεν πρέπει να οδηγεί σε αλόγιστη χρήση φαρμάκων, καθώς πρέπει να υπάρχει όριο στην κατανάλωση τους. Ακόμη και το πιο απλό φάρμακο, αν λαμβάνεται πολλές φορές τον μήνα (ένα σύνηθες όριο στην κατανάλωση παυσίπονων είναι οι 15 ημέρες με λήψη αναλγητικού το μήνα, μπορεί το όριο να τεθεί και χαμηλότερα, ανάλογα με το είδους του φαρμάκου). Σε τέτοια περίπτωση, ο γιατρός συνήθως θα συστήσει προφυλακτική θεραπεία, η οποία και είναι σαφώς προτιμητέα τόσο από την άποψη της επιβάρυνσης του οργανισμού, όσο και ως προς την πρόληψη της σοβαρής κεφαλαλγίας από κατάχρηση αναλγητικών.
Η προφυλακτική θεραπεία στον πονοκέφαλο τύπου τάσεως συνήθως συστήνεται σε ανθρώπους με συχνούς πονοκεφάλους που είτε τα παυσίπονα δεν μπορούν να τους αντιμετωπίσουν αποτελεσματικά, είτε, αν μπορούν, η χρήση αναλγητικών φαρμάκων είναι μεγάλη, πάνω από το μηνιαίο όριο των 15 ημερών (ή και λιγότερων, ανάλογα και με το είδος), όπως προαναφέρθηκε. Η λύση της θεραπείας με συγκεκριμένα συμπληρώματα διατροφής/φυτικά σκευάσματα κερδίζει όλο και περισσότερο έδαφος, καθώς πολλοί άνθρωποι την προτιμούν, λόγω απουσίας παρενεργειών. Παρομοίως, η χρήση ιατρικών συσκευών μπορεί να βοηθήσει σημαντικά, χωρίς τις ενδεχόμενες παρενέργειες που τα φάρμακα μπορεί να έχουν. Στα πιστοποιημένα Ιατρεία Κεφαλαλγίας γίνεται χρήση και των δύο αυτών μεθόδων, στα πλαίσια της τεκμηριωμένης ιατρικής.
Όσον αφορά τη φαρμακευτική θεραπεία, δεν υπάρχουν ειδικά φάρμακα που να χρησιμοποιούνται κατ’ αποκλειστικότητα στην προφυλακτική θεραπεία των πονοκεφάλων τάσεως. Όλα τα φάρμακα που χρησιμοποιούμε είναι φάρμακα που χρησιμοποιούνται και για άλλους σκοπούς, για τα οποία αποδείχτηκε ότι είναι αποτελεσματικά και στον πονοκέφαλο τάσεως. Συχνότερα φάρμακα που χορηγούνται είναι τα αντικαταθλιπτικά, κάτι που φοβίζει ορισμένους ανθρώπους, ειδικά αν δεν νιώθουν ότι έχουν παράλληλα με τον πονοκέφαλο συμπτώματα άγχους ή κατάθλιψης.
Αν βέβαια συνυπάρχει πονοκέφαλος τάσεως με άγχος ή κατάθλιψη, τα αντικαταθλιπτικά είναι η ιδανική θεραπεία, αφού μπορούν να βελτιώσουν και τις δύο καταστάσεις. Από την άλλη, ειδικά αν δεν συνυπάρχει άγχος ή κατάθλιψη, ο γιατρός θα πρέπει να εξηγεί αναλυτικά γιατί δίνει τα φάρμακα αυτά, ότι δηλαδή τα συστήνει γιατί έχουν βρεθεί αποτελεσματικά και στον πονοκέφαλο και όχι γιατί υποπτεύεται άλλη αιτία. Τα αντικαταθλιπτικά φάρμακα σε πολλές περιπτώσεις είναι πολύ αποτελεσματικά στον πονοκέφαλο τάσεως, ακόμη και σε δόσεις κατά πολύ μικρότερες από αυτές που δίδονται για θεραπεία άγχους ή μελαγχολίας. Η προφυλακτική θεραπεία στον πονοκέφαλο τάσεως διαρκεί συνήθως από 6 ως 12 μήνες, σύμφωνα πάντα με τη γνώμη του γιατρού και την εξατομικευμένη εκτίμηση του ασθενούς του.
