Γράφει η Αναστασία Μοσχοβάκη Ιατρός Ειδική Παθολόγος
Η θερμοκρασία του ανθρώπινου σώματος ρυθμίζεται σε στενά επίπεδα εξαρτώμενη από την ηλικία το φύλο τα συμπαρομαρτούντα νοσήματα.
Όταν η θερμοκρασία του περιβάλλοντος ελαττώνεται όπως συμβαίνει κατά τις κρύες ημέρες του Χειμώνα κινητοποιούνται τα υποθαλαμικά θερμορυθμιστικά κέντρα, αυτόνομες νευρικές οδοί και ειδικές ορμόνες όπως η θυρεοειδοτρόπος ορμόνη, έτσι ώστε να αυξηθεί ο μυϊκός τόνος, να παραχθεί ρίγος, να αυξηθεί ο μεταβολικός ρυθμός και να γίνουν αλλαγές συμπεριφοράς (επί παραδείγματι το άτομο νοιώθει ότι κρυώνει και ντύνεται ζεστά) που βοηθούν το σώμα να εξοικονομήσει θερμότητα.
Όταν οι θερμοκρασίες πέφτουν, το κρύο γίνεται πιο έντονα αισθητό στα άκρα. Αυτό είναι απολύτως φυσιολογικό, διότι λόγω των προσαρμογών του σώματος που προαναφέρονται, αποστέλλεται περισσότερο αίμα στα ζωτικά όργανα, δηλαδή την καρδιά, τον εγκέφαλο και τους πνεύμονες, ενώ η ροή αίματος στα χέρια και τα πόδια μειώνεται. Όταν η έκθεση στο κρύο είναι παρατεταμένη μπορεί να εμφανιστούν ακόμη και κρυοπαγήματα.
Παγωμένα άκρα
Πρόκειται για παθολογικό πρόβλημα που χαρακτηρίζεται από αίσθημα κρύου στα άκρα, το οποίο μπορεί να συνοδεύεται από αλλαγή του χρώματος με ωχρότητα κυάνωση τοπικά. Το φαινόμενο είναι συχνότερο σε εργαζόμενους στο κρύο, σε ηλικιωμένους λόγω αρτηριοσκλήρυνσης των αγγείων και ηλικιακής φθοράς και στις γυναίκες λόγω ορμονικών μεταβολών που προκαλούν θερμορυθμιστική αστάθεια. Όταν η αίσθηση του κρύου στα άκρα είναι ιδιαίτερα έντονη ή παρατεταμένη ή δεν αντιστοιχεί στο μέγεθος της έκθεσης στο κρύο του πάσχοντος, η σωστή ιατρική διερεύνηση είναι απαραίτητη για να αποκλειστούν νοσήματα ή καταστάσεις που προδιαθέτουν στην εμφάνιση του ενοχλητικού αυτού συμπτώματος. Ενδεικτικά τέτοια νοσήματα και παθολογικές καταστάσεις είναι:
- Η αναιμία
- Η υπόταση
- Οι λοιμώξεις
- Ο διαβήτης
- Διαταραχές ενδοκρινών αδένων
- Νευρολογικά νοσήματα ( π.χ. εγκεφαλικά επεισόδια, νόσος Parkinson)
- H ηπατική ανεπάρκεια
- Η νεφρική ανεπάρκεια
- Τα εγκαύματα
- Δερματικά νοσήματα (π.χ. ψωρίαση)
- Παθήσεις αγγείων
- Ο υποσιτισμός
- Καρδιακά νοσήματα
- Αυτοάνοσα νοσήματα
- Οι παρενέργειες φαρμάκων (π.χ. βενζοδιαζεπίνες, τρικυκλικά αντικαταθλιπτικά, κατάχρηση αλκοόλ).
- Το σύνδρομο Raynaud
Το σύνδρομο Raynaud είναι αγγειοσυσπαστική διαταραχή, που αποτελεί συχνή αιτία κρύου που εστιάζεται αμιγώς στα άκρα. Το σύνδρομο χαρακτηρίζεται από μεταβολή του χρώματος των δακτύλων μετά από έκθεση σε κρύο με ωχρότητα κατά την έκθεση σε κρύο περιβάλλον, φαινόμενο που οδηγεί σε προοδευτική ανάπτυξη κυάνωσης, λόγω κακής αιμάτωσης. Κατά την επαναθέρμανση η εμφάνιση ερυθρότητας είναι συχνή. Κακουχία, οίδημα με εντύπωμα, μούδιασμα, συνοδεύουν πολλές φορές την αλλαγή χρώματος. Στην πλειοψηφία των περιπτώσεων πρόκειται για καλοήθη διαταραχή. Σπανιότερα το σύνδρομο προκαλείται από υποκείμενα νοσήματα και παθολογικές καταστάσεις όπως αυτοάνοσα νοσήματα, αγγειακές βλάβες, ενδοκρινικά νοσήματα, το σύνδρομο καρπιαίου σωλήνα, νευρολογικές βλάβες, καρκινώματα.
Κρυοπαγήματα
Στην περίπτωση των κρυοπαγημάτων, δεν υπάρχει μόνο αλλοίωση του χρώματος αλλά και πόνος με ή χωρίς μούδιασμα λόγω οξείας παρατεταμένης έκθεσης στο κρύο: Η κυκλοφορία στα άκρα μειώνεται σημαντικά, οπότε μπορεί να εμφανιστούν μικροί θρόμβοι αίματος και καταστροφή μαλακών ιστών, καταστάσεις που ενδέχεται να οδηγήσουν ακόμη και σε γάγγραινα. Αν η γάγγραινα δεν αντιμετωπιστεί άμεσα, μπορεί να απαιτηθεί ακρωτηριασμός του σύστοιχου δακτύλου ή του άκρου. Τα κρυοπαγήματα σοβαράς μορφής μπορεί να προκαλέσουν διάχυτη ενδιαγγειακή πήξη (DIC), καρδιαγγειακή κατάρρευση, σήψη, θάνατο.
Σε περίπτωση παρατεταμένης έκθεσης στο κρύο και κίνδυνο κρυοπαγημάτων αποφύγετε να τρίψετε τις προσβεβλημένες περιοχές διότι η κατάσταση ενδέχεται να επιδεινωθεί. Μεταφερθείτε άμεσα σε ζεστό περιβάλλον. Αντικαταστήστε τα βρεμένα ρούχα σας με στεγνά. Χρησιμοποιήστε κουβέρτες για τη σταδιακή επαναθέρμανση της πάσχουσας περιοχής. Αποφύγετε επίσης την επαφή με άμεσες πηγές θερμότητας, όπως η φωτιά, διότι η αισθητικότητα της πάσχουσας περιοχής ενδέχεται να είναι μειωμένη και να προκληθούν εγκαύματα. Εάν τα συμπτώματά σας δεν αποκατασταθούν άμεσα, μην αναβάλλετε την ιατρική σας εξέταση.
Σε περιόδους παγετού και έκθεσης στο κρύο:
- Μειώστε, όσο γίνεται την διάρκεια έκθεσης
- Χρησιμοποιήστε βαμβακερές ή μάλλινες κάλτσες και γάντια μεριμνώντας για τη σωστή ποιότητα των υλικών κατασκευής τους ιδιαίτερα εάν έχετε δυσανεξίες και αλλεργίες.
- Φορέστε αρκετές στιβάδες ρούχων, βαμβακερές εσωτερικά, μάλλινες εξωτερικά και αδιάβροχο πάνω από τα ρούχα σας.
Δρ. Αναστασία Μοσχοβάκη, Ιατρός Ειδική Παθολόγος, Φραγκοπούλου 10, Κηφισιά, Τηλ. 2102122198, Email: amoschovaki@yahoo.gr
http://iatreioamoschovaki.gr
https://
24ωρη γραμματεία νοσοκομειακά περιστατικά: 2106252770
