Η προπόνηση δύναμης με χρήση βαρών ή άλλων αντιστάσεων μπορεί να προστατεύσει από τις βλαβερές συνέπειες μιας δίαιτας υψηλής περιεκτικότητας σε πρωτεΐνες, σύμφωνα με μια μελέτη που έγινε σε ποντίκια και δημοσιεύτηκε το eLife.
Η μελέτη παρουσιάζει ένα πολύτιμο εύρημα για τη σχέση μεταξύ μιας δίαιτας υψηλής περιεκτικότητας σε πρωτεΐνες και της άσκησης με αντιστάσεις στη συσσώρευση λίπους και την ομοιόσταση της γλυκόζης, που υποστηρίζεται από αδιάσειστα στοιχεία. Οι ερευνητές λένε ότι τα ευρήματα μπορούν να βοηθήσουν διαιτολόγους και άλλους που προσπαθούν να κατανοήσουν τη σχέση μεταξύ διατροφικής πρωτεΐνης, διαβήτη και άσκησης.
Η διατροφική πρωτεΐνη παρέχει βασικά θρεπτικά συστατικά που ελέγχουν μια μεγάλη ποικιλία διεργασιών στο σώμα και μπορούν να επηρεάσουν την υγεία και τη διάρκεια ζωής. Η κατανάλωση πρωτεΐνης θεωρείται γενικά καλή, προάγοντας την ανάπτυξη και τη δύναμη των μυών, ειδικά όταν συνδυάζεται με άσκηση. Ωστόσο, σε άτομα με καθιστική ζωή, η υπερβολική ποσότητα πρωτεΐνης μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο καρδιακών παθήσεων, διαβήτη και θανάτου.
«Γνωρίζουμε ότι οι δίαιτες με χαμηλή περιεκτικότητα σε πρωτεΐνες στα ζώα και αυτές με μειωμένα επίπεδα συγκεκριμένων αμινοξέων προάγουν την υγεία και τη διάρκεια ζωής και ότι ο βραχυπρόθεσμος περιορισμός της πρωτεΐνης βελτιώνει την υγεία των μεταβολικά ασθενών, ενήλικων ανθρώπων», είπε η επικεφαλής συγγραφέας Michaela Trautman, από το Πανεπιστήμιο του Ουισκόνσιν. Αλλά υπάρχει που πάει κόντρα σ’ αυτή την ιδέα. Εάν η υψηλή διατροφική πρωτεΐνη είναι τόσο επιβλαβής, πολλοί άνθρωποι με δίαιτες με υψηλή περιεκτικότητα σε πρωτεΐνες ή συμπληρώματα πρωτεΐνης θα ήταν υπέρβαροι και θα διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο διαβήτη, ενώ οι αθλητές με δίαιτες πλούσιες σε πρωτεΐνης είναι από τους πιο μεταβολικά υγιείς.
Για να εξετάσουν την πιθανότητα η άσκηση να προστατεύει από τις βλαβερές συνέπειες μιας δίαιτας υψηλής περιεκτικότητας σε πρωτεΐνες, οι ερευνητές χρησιμοποίησαν ένα προοδευτικό πρόγραμμα άσκησης με αντιστάσεις σε ποντίκια. Τα ζώα τράβαγαν ένα καρότσι με ένα φορτίο που σταδιακά αυξανόταν σε μια διαδρομή τρεις φορές την εβδομάδα για μια περίοδο τριών μηνών ή τράβαγαν ένα πανομοιότυπο καρότσι χωρίς φορτίο. Μια ομάδα ποντικών τράφηκε με διατροφή χαμηλή σε πρωτεΐνες (7% των θερμίδων) και μια δεύτερη ομάδα λάμβανε διατροφή με υψηλή περιεκτικότητα σε πρωτεΐνες (36% των θερμίδων). Οι ερευνητές συνέκριναν τη σύνθεση του σώματος, το βάρος και τις μεταβολικές μετρήσεις, όπως η γλυκόζη, των διαφόρων ομάδων.
Τα αποτελέσματα ήταν όπως περίμενε η ερευνητική ομάδα: η δίαιτα υψηλή πρωτεΐνης μείωσε τη μεταβολική υγεία στα καθιστικά ποντίκια που δεν τραβούσαν βάρος. Αυτά τα ποντίκια απέκτησαν υπερβολική μάζα λίπους σε σύγκριση με τα ποντίκια που λάμβαναν χαμηλή πρωτεΐνη. Αλλά στα ποντίκια που τραβούσαν το καρότσι με το αυξανόμενο βάρος, η δίαιτα υψηλής περιεκτικότητας σε πρωτεΐνες οδήγησε σε ανάπτυξη των μυών, ειδικά στο αντιβράχιο, και προστάτευσε τα ζώα από το να πάρουν λίπος. Ωστόσο, η άσκηση δεν προστάτευσε τα ποντίκια από τις επιπτώσεις της υψηλής πρωτεΐνης στον έλεγχο του σακχάρου στο αίμα.
Αν και τα ποντίκια που τρέφονταν με υψηλή περιεκτικότητα σε πρωτεΐνες απέκτησαν δύναμη πιο γρήγορα από τα ποντίκια που τρέφονταν με χαμηλή πρωτεΐνη, δεν υπήρξε διαφορά στο μέγιστο βάρος που κάθε ομάδα μπορούσε να τραβήξει μέχρι το τέλος της περιόδου μελέτης -παρότι τα ποντίκια που ταΐστηκαν με υψηλή περιεκτικότητα σε πρωτεΐνες ήταν μεγαλύτερα και είχαν μεγαλύτερους μυς.
Η χρήση ποντικών μπορεί να περιορίσει τη γενίκευση των ευρημάτων στους ανθρώπους, λόγω εγγενών φυσιολογικών διαφορών. Οι συντάκτες σημειώνουν ότι τα ευρήματα θα ενισχυθούν περαιτέρω με τη συμπερίληψη μιας έρευνας σχετικά με τους υποκείμενους μοριακούς μηχανισμούς που είναι υπεύθυνοι για τα αποτελέσματα που παρατηρήθηκαν.
«Γνωρίζουμε ότι πολλοί άνθρωποι που καταναλώνουν σκόπιμα δίαιτες με υψηλή περιεκτικότητα σε πρωτεΐνες ή καταναλώνουν συμπληρώματα πρωτεΐνης για να υποστηρίξουν το πρόγραμμα άσκησής τους είναι μεταβολικά υγιείς, παρά το σύνολο των στοιχείων που δείχνουν ότι τα υψηλά επίπεδα πρωτεΐνης μπορούν να έχουν επιζήμια μεταβολικά αποτελέσματα», είπε ο ανώτερος συγγραφέας Dudley Lamming, Αναπληρωτής Καθηγητής Ιατρικής (Ενδοκρινολογία) στο Τμήμα Ιατρικής, Σχολή Ιατρικής και Δημόσιας Υγείας, Πανεπιστήμιο του Ουισκόνσιν. «Η έρευνά μας μπορεί να εξηγήσει αυτό το αίνιγμα, δείχνοντας ότι η άσκηση με αντιστάσεις προστατεύει από την αύξηση του λίπους που προκαλείται από την υψηλή πρωτεΐνη στα ποντίκια. Αυτό υποδηλώνει ότι τα μεταβολικά μη υγιή καθιστικά άτομα που ακολουθούν μια διατροφή υψηλής πρωτεΐνης ή λαμβάνουν συμπληρώματα πρωτεΐνης μπορεί να ωφεληθούν είτε από τη μείωση της πρόσληψης πρωτεΐνης είτε από περισσότερη άσκηση με βάρη».
Περισσότερες πληροφορίες: Michaela E. Trautman et al, Resistance exercise protects mice from protein-induced fat accretion, eLife (2023). DOI: 10.7554/eLife.91007.1.
