Η αποφρακτική υπνική άπνοια, μια πάθηση που προκαλεί χαμηλότερα επίπεδα οξυγόνου κατά τη διάρκεια του ύπνου, συνδέεται με την εκφύλιση περιοχών του εγκεφάλου που σχετίζονται με τη μνήμη μέσω βλάβης στα μικρά αιμοφόρα αγγεία του εγκεφάλου, σύμφωνα με μια μελέτη που δημοσιεύτηκε στο Neurology.
Η μελέτη διαπίστωσε ότι οι αλλαγές στον εγκέφαλο συσχετίζονταν έντονα με τη σοβαρότητα των πτώσεων στα επίπεδα οξυγόνου κατά τη διάρκεια του ύπνου ταχείας κίνησης των ματιών (REM). Η μελέτη δεν αποδεικνύει ότι η υπνική άπνοια προκαλεί αυτήν την εκφύλιση, δείχνει μόνο μια συσχέτιση.
Η αποφρακτική υπνική άπνοια εμφανίζεται όταν οι μύες του λαιμού χαλαρώνουν κατά τη διάρκεια του ύπνου, εμποδίζοντας τον αεραγωγό, προκαλώντας ένα άτομο να ξυπνάει επανειλημμένα για να αναπνεύσει. Αυτό το διαταραγμένο πρότυπο ύπνου μπορεί να μειώσει τα επίπεδα οξυγόνου, τα οποία με τη σειρά τους μπορούν να βλάψουν τα μικρά αιμοφόρα αγγεία στον εγκέφαλο.
Ο ύπνος REM είναι το στάδιο κατά το οποίο εμφανίζονται τα περισσότερα όνειρα και σχετίζεται με πολλές κρίσιμες λειτουργίες στον ύπνο, συμπεριλαμβανομένης της ενοποίησης της μνήμης και της επεξεργασίας συναισθηματικών εμπειριών.
«Η αποφρακτική υπνική άπνοια είναι μια διαταραχή ύπνου που επιδεινώνεται με την ηλικία και τα χαμηλά επίπεδα οξυγόνου κατά τη διάρκεια του ύπνου μπορούν να βλάψουν την ικανότητα του εγκεφάλου και του σώματός μας να λειτουργεί σωστά», δήλωσε ο συγγραφέας της μελέτης Bryce A. Mander, του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνια Irvine. «Η μελέτη μας διαπίστωσε ότι τα χαμηλά επίπεδα οξυγόνου από την αποφρακτική υπνική άπνοια, ειδικά κατά τη διάρκεια του ύπνου REM, μπορεί να συνδέονται με τη γνωστική εξασθένηση λόγω βλάβης στα μικρά αιμοφόρα αγγεία του εγκεφάλου».
Η μελέτη περιελάμβανε 37 άτομα με μέση ηλικία 73 ετών που δεν είχαν γνωστική εξασθένηση. Δεν λάμβαναν υπνωτικά φάρμακα. Οι συμμετέχοντες είχαν μελέτες ύπνου κατά τη διάρκεια της νύχτας. Από την ομάδα, 24 άτομα είχαν αποφρακτική υπνική άπνοια. Οι ερευνητές μέτρησαν τα επίπεδα οξυγόνου τους καθ’ όλη τη διάρκεια της νύχτας σε όλα τα στάδια του ύπνου, συμπεριλαμβανομένου του ύπνου REM. Οι συμμετέχοντες υποβλήθηκαν σε εγκεφαλικές σαρώσεις για τη μέτρηση της δομής του εγκεφάλου.
Διαπιστώθηκε ότι τα χαμηλότερα επίπεδα οξυγόνου κατά τη διάρκεια του ύπνου REM συσχετίστηκαν με υψηλότερα επίπεδα υπερέντασης της λευκής ουσίας στον εγκέφαλο. Οι υπερεντάσεις της λευκής ουσίας είναι φωτεινά σημεία που εμφανίζονται στις σαρώσεις εγκεφάλου και πιστεύεται ότι αντανακλούν τον κατεστραμμένο ιστό της λευκής ουσίας. Αυτή η βλάβη μπορεί να προκληθεί από τραυματισμό σε μικρά αιμοφόρα αγγεία στον εγκέφαλο.
Τα ελάχιστα επίπεδα κορεσμού οξυγόνου στο αίμα κατά τη διάρκεια του ύπνου και ο συνολικός χρόνος που αφιερώνεται στον ύπνο κάτω από ένα επίπεδο οξυγόνου στο αίμα 90% προέβλεπαν την ποσότητα των συνολικών υπερεντάσεων της λευκής ουσίας στον εγκέφαλο. Η ύπαρξη επιπέδου οξυγόνου στο αίμα 90% ή χαμηλότερου αποτελεί αιτία ανησυχίας.
Οι ερευνητές μέτρησαν επίσης τον όγκο του ιππόκαμπου και το πάχος του ενδορινικού φλοιού, δύο περιοχές που σχετίζονται με τη μνήμη. Διαπίστωσαν ότι η ύπαρξη περισσότερων υπερεντάσεων λευκής ουσίας συνδεόταν με μειωμένο όγκο καθώς και με μειωμένο πάχος σε αυτές τις περιοχές.
Οι συμμετέχοντες έκαναν ένα τεστ μνήμης πριν και μετά τον ύπνο για να προσδιορίσουν τη μνήμη που εξαρτάται από τον ύπνο. Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι τα ελλείμματα στη μνήμη που εξαρτάται από τον ύπνο συνδέονταν με μειωμένο πάχος του ενδορινικού φλοιού.
«Συνολικά, τα ευρήματά μας μπορούν να εξηγήσουν εν μέρει πώς η αποφρακτική υπνική άπνοια συμβάλλει στη γνωστική παρακμή που σχετίζεται με τη γήρανση και τη νόσο Αλτσχάιμερ μέσω της εκφύλισης των περιοχών του εγκεφάλου που υποστηρίζουν την ενοποίηση της μνήμης κατά τη διάρκεια του ύπνου», δήλωσε ο Mander.
Ένας περιορισμός ήταν ότι οι συμμετέχοντες στη μελέτη ήταν κυρίως λευκοί και ασιάτες, επομένως τα αποτελέσματα μπορεί να μην είναι τα ίδια για άλλους πληθυσμούς.
Περισσότερες πληροφορίες: Destiny E. Berisha et al, Association of Hypoxemia Due to Obstructive Sleep Apnea With White Matter Hyperintensities and Temporal Lobe Changes in Older Adults, Neurology (2025). DOI: 10.1212/WNL.0000000000213639 www.neurology.org/doi/10.1212/WNL.0000000000213639.
