Παρά την τρομερή καταστροφή που υπέστη η περιοχή του Τσέρνομπιλ στην Ουκρανία και τις μεγάλες ποσότητες ραδιενέργειας που διέρρευσαν στο περιβάλλον, όταν εξερράγη ένας πυρηνικός αντιδραστήρας τον Απρίλιο του 1986, πολλά φυτά στην περιοχή δείχνουν να έχουν προσαρμοστεί μια χαρά στο μολυσμένο έδαφος, σύμφωνα με μια νέα επιστημονική έρευνα.
Η ικανότητα προσαρμογής τους φαίνεται πως έχει να κάνει με τις μικρές μεταβολές που έχουν κάνει τα φυτά στα επίπεδα των πρωτεϊνών τους, όπως διαπίστωσε η μελέτη που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό περιβαλλοντικής επιστήμης και τεχνολογίας “Environmental Science and Technology”, σύμφωνα με το BBC και τους “Τάιμς της Νέας Υόρκης”. Ενώ προηγούμενες έρευνες είχαν μελετήσει τις γενετικές μεταλλάξεις των φυτών λόγω ραδιενέργειας, αυτή τη φορά οι ερευνητές για πρώτη φορά εστίασαν την προσοχή τους στον τομέα της “πρωτεωμικής” (όρος που συνθέτει τις “πρωτεΐνες” και το “γονιδίωμα” και αναλύει όλες τις πρωτεΐνες που παράγονται από τα γονίδια ενός οργανισμού).
“Αν επισκεφθείτε την περιοχή, ποτέ δεν θα πιστεύατε ότι κάτι άσχημο συνέβη εκεί. Με κάποιο τρόπο τα φυτά μπόρεσαν να προσαρμοστούν στην ραδιενέργεια και εμείς προσπαθούμε να κατανοήσουμε το είδος των μοριακών αλλαγών που έλαβαν χώρα”, δήλωσε ένας από τους ερευνητές, ο γενετιστής φυτών Μάρτιν Χάιντουκ της Σλοβακικής Ακαδημίας Επιστημών.
Οι ερευνητές από το 2007 φύτεψαν λινάρι και σόγια στο μολυσμένο έδαφος του Τσέρνομπιλ, μόλις λίγα χιλιόμετρα από την τοποθεσία της καταστροφής, και μετά από λίγα χρόνια τα σύγκριναν με τα ίδια φυτά που είχαν φυτρώσει σε μη ραδιενεργό περιβάλλον. Διαπίστωσαν ότι τα ραδιενεργά και μη φυτά είχαν πολύ μικρές διαφορές μεταξύ τους, κυρίως μια απόκλιση της τάξης του 5% στα επίπεδα των πρωτεϊνών τους.
Αυτές οι μεταβολές είναι μάλλον κάποιου είδους αμυντικός μηχανισμός, που πιθανώς έχει εξελικτική προϊστορία εκατομμυρίων ετών στο παρελθόν, καθώς η ραδιενέργεια υπάρχει σε φυσική μορφή στη Γη από την δημιουργία του πλανήτη μας. Αυτή η άμυνα επιτρέπει στα φυτά να προστατευτούν από την βλαβερή ακτινοβολία. Εξάλλου διαπιστώθηκε ότι τα φυτά ακολουθούν διαφορετικές αμυντικές-προσαρμοστικές στρατηγικές, καθώς το λινάρι και η σόγια είχαν εφαρμόσει ελαφρώς διαφορετικές μεταβολές πρωτεϊνών στον οργανισμό τους.
Όταν μια καταστροφή συμβαίνει, τα φυτά, αντίθετα με τα ζώα, δεν μπορούν να μετακινηθούν κάπου αλλού. Είτε θα προσαρμοστούν επί τόπου, είτε θα πεθάνουν, πράγμα που τα ωθεί σε εξελικτικές αμυντικές προσαρμογές μέσα στον ίδιο τον οργανισμό τους, με αποτέλεσμα να γίνονται ανθεκτικά ακόμα και απέναντι στη ραδιενέργεια.
Η πυρηνική καταστροφή στο Τσέρνομπιλ -η χειρότερη στην ανθρώπινη ιστορία- προκάλεσε τον θάνατο και σοβαρές ασθένειες σε μεγάλο αριθμό ανθρώπων. Η γειτονική βιομηχανική πόλη Πριπιάτ εκκενώθηκε πλήρως και μέχρι σήμερα παραμένει πόλη-φάντασμα, ενώ πολλοί επιστήμονες πίστευαν ότι όλη η περιοχή θα έμενε χωρίς το παραμικρό ίχνος ζωής για πολλές γενιές. Όμως τα φυτά και τα δέντρα διέψευσαν αυτές τις εκτιμήσεις και σήμερα ανθούν γύρω από τον κατεστραμμένο αντιδραστήρα.
Μολονότι όμως τα φυτά γύρω από το Τσέρνομπιλ φαίνονται καθόλα υγιή, μπορεί να μην είναι κατάλληλα για κατανάλωση, προειδοποιούν οι επιστήμονες. “Δεν νομίζω ότι κανείς θα ήθελε να φάει ένα τέτοιο φυτό”, δήλωσε ο Χάιντουκ.
