Ο καρκίνος είναι η δεύτερη σε συχνότητα ασθένεια, μετά τις καρδιακές παθήσεις, στις αναπτυγμένες χώρες. Συνήθως προσβάλλει ανθρώπους μεγάλης ηλικίας, υπάρχουν όμως και μορφές καρκίνου που εμφανίζονται σε νεαρής ηλικίας άτομα. Ο όρος «καρκίνος» δεν αποδίδεται σε μία και μόνη ασθένεια αλλά σε μια ομάδα ασθενειών που χαρακτηρίζονται από τον ανεξέλεγκτο πολλαπλασιασμό των κυττάρων. Τα κύτταρά μας αυξάνονται, διαιρούνται και πεθαίνουν με έναν αυστηρά ελεγχόμενο τρόπο. Τα καρκινικά κύτταρα διαφέρουν από τα φυσιολογικά κύτταρα, διότι συνεχίζουν να διαιρούνται ανεξέλεγκτα. Ωστόσο, υπάρχουν ορισμένοι μύθοι γύρω από την ασθένεια. Δείτε, ποιοι είναι οι πιο χαρακτηριστικοί:
Μύθος 1: Περισσότεροι από τους καρκινοπαθείς ασθενείς έχουν ένα οικογενειακό ιστορικό καρκίνου
Αυτό είναι σφάλμα. Τα περισσότερα είδη καρκίνου δεν είναι κληρονομικά. Στην πραγματικότητα μόνο 5% με 8% των καρκίνων είναι κληρονομικοί – που σημαίνει ότι ο καρκίνος προκαλείται από γενετικά στίγματα τα οποία κληροδοτούνται από μέλη της οικογένειας. Η σύγχυση δημιουργείται όταν λέμε ότι ο καρκίνος είναι μία «γενετική ασθένεια», αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι είναι ασθένεια κληρονομική. Μία γενετική ασθένεια μπορεί να προκαλείται, εν μέρει, από γονίδια των γονέων, αλλά μπορεί επίσης να προκαλείται από τυχαία μετάλλαξη γονιδίων, περιβαλλοντολογικές επιδράσεις στα γονίδια ή από ένα συνδυασμό όλων αυτών των παραγόντων.
Μύθος 2: Μετά από πολλά χρόνια καπνίσματος, το να κόψεις το κάπνισμα είναι άνευ σημασίας
Και αυτό είναι λανθασμένη άποψη, διότι γνωρίζουμε ότι αν και ο κίνδυνος δεν εξαλείφεται παντελώς, οι πιθανότητες να αποκτήσεις καρκίνο μειώνονται όταν σταματήσεις το κάπνισμα. Η διάρκεια της χρήσης είναι το σημαντικό στοιχείο. Το κάπνισμα προκαλεί το 87% των καρκίνων του πνεύμονα, και το 30% όλων των θανάτων από καρκίνο. Επομένως όταν ένα άτομο σταματήσει να καπνίζει έως ένα βαθμό έχει μειώσει τον κίνδυνο.
Υπάρχουν αρκετά προγράμματα με στόχο να βοηθήσουν άτομα να σταματήσουν το κάπνισμα μέσω των ιατρείων διακοπής καπνίσματος.
Μύθος 3: Η πρόληψη του καρκίνου δεν είναι απαραίτητη στους μη καπνίζοντες
Πολλά στοιχεία υποδηλώνουν ότι υπάρχουν λιγότερες περιπτώσεις καρδιακών ασθενειών και συγκεκριμένων καρκίνων που συνδέονται με άτομα τα οποία όχι μόνον αποφεύγουν τον καπνό, αλλά επίσης περιορίζουν το αλκοόλ. Τα άτομα αυτά ελέγχουν επίσης το βάρος τους, έχουν μια ισορροπημένη υγιεινή δίαιτα και γυμνάζονται τακτικά.
Γνωρίζουμε ότι κάθε μια από αυτές τις υγιεινές επιλογές τρόπου ζωής μειώνει τον κίνδυνο του καρκίνου σε διαφορετικά ποσοστά. Ελπίζουμε ότι αν προσθέσεις όλους αυτούς τους ατομικούς παράγοντες το αποτέλεσμα αποκτά σημασία, δηλαδή μειώνονται οι πιθανότητες του να αποκτήσεις καρκίνο.
Μύθος 4: Καμία μελέτη δεν αποδεικνύει ότι σωματική άσκηση σημαίνει πρόληψη καρκίνου
Μελέτες έχουν αποδείξει ότι άτομα τα οποία γυμνάζονται αναπτύσσουν σε μικρότερο ποσοστό καρκίνο του παχέως εντέρου, πράγμα το οποίο δεν σημαίνει ότι εάν γυμνάζεσαι δεν θα αποκτήσεις ποτέ καρκίνο. Γνωρίζουμε ότι οι ασκήσεις παίζουν έναν ρόλο, αλλά δεν γνωρίζουμε πώς η σωματική άσκηση λειτουργεί ακριβώς, και πόση σωματική άσκηση χρειάζονται τα άτομα. Για παράδειγμα, δεν γνωρίζουμε αν η σωματική άσκηση πρέπει να τελείται καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής ώστε να είναι καθοριστική , αλλά σίγουρο είναι ότι οι άνθρωποι πρέπει να γυμνάζονται αρκετές φορές την εβδομάδα.
Μύθος 5: Τα τσιγάρα προκαλούν καρκίνο. Άλλα είδη όμως καπνού δεν είναι και τόσο βλαπτικά
Ο καπνός σε όλα του τα είδη είναι βλαβερός – το αν τα μασάς, καπνίζεις πίπα, τσιγάρα ή πούρα – δεν παύει να βλάπτει. Όταν τα εισπνέεις τότε εξαπλώνεται πολύ περισσότερο μέσα στους πνεύμονες εξ αιτίας αυτού καθαυτού του καπνού. Γενικά ο καπνός είναι επιβλαβής. Το ένα τρίτο όλων των καρκίνων προκαλούνται από τον καπνό. Στα στατιστικά αυτά στοιχεία συμπεριλαμβάνονται και οι καρκίνοι του στόματος που προκαλούνται από το μάσημα ταμπάκου και οι εσωτερικοί καρκίνοι όπως αυτοί στο πάγκρεας και την ουροδόχο κύστη.
Μύθος 6: Για να αποτρέψω τον καρκίνο χρειάζομαι βιταμίνες και βότανα
Καμιά μελέτη δεν έχει αποδείξει ότι τα συμπληρώματα αποτρέπουν τον καρκίνο. Συχνά, δεν γνωρίζουμε πώς λειτουργούν τα βότανα ή πώς αλληλεπιδρούν με τα φάρμακα συμπεριλαμβανομένης της χημειοθεραπείας η οποία παρέχεται για την πρόληψη ή την αποφυγή επανεμφάνισης του καρκίνου.
Είναι καλύτερα να μην λαμβάνει κανείς καθόλου συμπληρώματα – εκτός ίσως από πολυ-βιταμίνη σε καθημερινή βάση – εκτός και εάν τα συμπληρώματα παρέχονται σε κλινικές μελέτες ή κατόπιν ιατρικής συμβουλής. Μπορεί κάποιος να έχει ανάγκη ασβεστίου, Β-12 ή σιδήρου, γιατί οι ουσίες αυτές είναι σε χαμηλά επίπεδα στον οργανισμό του, αλλά ο γιατρός θα συμβουλεύσει την δοσολογία και την διάρκεια παροχής των συμπληρωμάτων. Υπάρχουν τροφές οι οποίες θεωρούνται πηγές αυτών των θρεπτικών ουσιών, πάντως το να έχεις μια καλή και ισορροπημένη δίαιτα θα σου παράσχει όλα αυτά τα θρεπτικά στοιχεία.
Μύθος 7: Χρειάζομαι αντηλιακή κρέμα μόνο όταν εκτίθεμαι στον ήλιο όλη μέρα
Εάν είστε εκτεθειμένος στον ήλιο αρκετές μέρες την εβδομάδα, και είναι τουλάχιστον για 30 λεπτά κάθε φορά είναι απαραίτητο να χρησιμοποιείτε αντηλιακή κρέμα ώστε να ελαττώσετε τις πιθανότητες κινδύνου για καρκίνο του δέρματος. Ακόμη και εάν περνάτε αυτό το χρονικό διάστημα της ημέρας κάθε βδομάδα μέσα στο αυτοκίνητο, είναι απαραίτητο να χρησιμοποιείτε αντηλιακή κρέμα. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι οι ηλιακές ακτίνες περνούν μέσα από το τζάμι και έτσι είναι πιθανόν να αναπτύξετε καρκίνο του δέρματος ενώ οδηγείτε για πολλές ώρες, ιδιαίτερα εάν η επιδερμίδα σας είναι ανοιχτού χρώματος και δεν χρησιμοποιείτε αντηλιακό.
Ιωάννης Μπουκοβίνας
Παθολόγος- Ογκολόγος
