«Ο φόβος και η αβεβαιότητα για το αύριο, η αύξηση της ανεργίας, οι περικοπές στους μισθούς και η αδυναμία πληρωμών δοκιμάζουν σημαντικά τους δείκτες υγείας των περισσότερων Ελλήνων». Αυτά αναφέρει ο Γιάννης Κυριόπουλος, κοσμήτωρ της Εθνικής Σχολής Δημόσιας Υγείας και καθηγητής Οικονομικών Υγείας. Και ο Ιωάννης Τούντας, καθηγητής Κοινωνικής Ιατρικής, λέει: «Η οικονομική κρίση σχετίζεται τόσο με αυξημένα περιστατικά ψυχοπαθολογίας, όπως η αγχώδης διαταραχή και η κατάθλιψη, όσο και με σωματικές επιπτώσεις, δηλαδή πονοκεφάλους, ταχυκαρδίες, διαταραχές στον ύπνο, προβλήματα πεπτικής φύσης αλλά και πτώση της σεξουαλικής επιθυμίας και στα δυο φύλα! Και το χειρότερο, υπάρχει αύξηση των αυτοκτονιών και του εμφράγματος του μυοκαρδίου».
Οι μελέτες σε χώρες που αντιμετώπισαν παρόμοιο πρόβλημα έδειξαν αύξηση στα καρδιαγγειακά νοσήματα. «Είναι χαρακτηριστικό», λέει ο κ. Κυριόπουλος, «ότι στην Ισλανδία κατά τη διάρκεια της περιόδου της οικονομικής ύφεσης παρατηρήθηκε αύξηση των καρδιαγγειακών προβλημάτων κατά 23%. Όμως, και στην Ελλάδα υπήρξε σημαντική αύξηση των καρδιοπαθειών μέσα στο 2010, κυρίως σε άντρες κάτω των 60 ετών. Αιτία είναι το στρες και η κατάθλιψη που παρουσιάζει ο κόσμος που αντιμετωπίζει οικονομικά προβλήματα, τα οποία είναι δύο ιδιαίτερα απειλητικοί παράγοντες για την υγεία της καρδιάς. Επιπλέον, έχει παρατηρηθεί ότι σε περιόδους οικονομικής κρίσης ο πληθυσμός αμελεί την πρόληψη. Δηλαδή, ακολουθεί πιο ανθυγιεινές συνθήκες διαβίωσης (στροφή σε τρόφιμα χαμηλής διατροφικής αξίας τύπου junk food, χρήση ουσιών όπως το αλκοόλ), ενώ παραμελεί τις προληπτικές εξετάσεις. Δεν είναι, άλλωστε, τυχαία και η διαπίστωση ότι στη χώρα μας τους τελευταίους μήνες έχουν αυξηθεί κατά 20-30% οι επισκέψεις στα δημόσια νοσοκομεία».
Το άγχος μέρος της καθημερινότητας
Όπως αποδεικνύουν οι πρόσφατες στατιστικές, η γενικευμένη αγχώδης διαταραχή ταλαιπωρεί 1 στους 5 Έλληνες και προσβάλλει εξίσου τα δύο φύλα, με μεγαλύτερη συχνότητα τις γυναίκες. Πρόκειται για κατάσταση που συνήθως συνοδεύεται από συμπτώματα όπως κεφαλαλγία, εφίδρωση, βάρος στο στήθος, αίσθημα δύσπνοιας ή πνιγμονής, στομαχική δυσφορία κ.ά. Τα αίτια αυτής της κατάστασης –όπως τουλάχιστον ισχυρίζεται περίπου το 10% των ασθενών– συνδέονται με το συνεχές άγχος και την αδυναμία διαχείρισης των απαιτήσεων της καθημερινότητας λόγω των οικονομικών αδιεξόδων. Και βέβαια, υπάρχει και ένα μεγάλο ποσοστό (περίπου 41%) που αντιμετωπίζει το πρόβλημα της αγχώδους διαταραχής, αλλά δεν καταφεύγει σε ειδικό, με αποτέλεσμα να μη λαμβάνει καμιά θεραπεία.
Η κρίση μειώνει τη libido
Ένας ακόμα τομέας που σχετίζεται άμεσα με την υγεία και δείχνει να πλήττεται από την οικονομική κρίση είναι η σεξουαλική ζωή. Πρόσφατη έρευνα της Eταιρείας Mελέτης Aνθρώπινης Σεξουαλικότητας παρατηρεί κατακόρυφη μείωση των σεξουαλικών επαφών από την έναρξη της κρίσης και μετά. Είναι εντυπωσιακό ότι το 42% θεωρούν προτεραιότητα την οικονομική τους κατάσταση, το 31% τη συναισθηματική τους ισορροπία και μόλις το 16% το σεξ. Έξι στους δέκα ανθρώπους δηλώνουν ότι κύριος παράγοντας που βλάπτει το σεξ σε ποσοστό 41% είναι τα οικονομικά και 21% το εργασιακό άγχος.
Ιδού και τα αποτελέσματα μιας ακόμα έρευνας στην οποία συμμετείχαν 600 γυναίκες από την Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη και η οποία πραγματοποιήθηκε κατά την περίοδο της συζήτησης του ασφαλιστικού νομοσχεδίου. Σε ποσοστό 68% οι γυναίκες που ρωτήθηκαν δήλωσαν ότι μείωσαν τη συχνότητα των ερωτικών τους επαφών τους τελευταίους μήνες. Από αυτές, το 40% αποδίδουν το γεγονός στην αρνητική επιρροή που είχε στην ψυχολογία τους η συζήτηση του ασφαλιστικού νομοσχεδίου. (Στην ίδια ερώτηση, η αντίστοιχη απάντηση από τους άντρες ήταν μόλις σε ποσοστό 26%.)
Επίσης, 24 στις 100 γυναίκες δήλωσαν ότι το κυριότερο αίσθημα που βιώνουν αυτή την περίοδο είναι η ανασφάλεια, 27 η απογοήτευση, ενώ μόλις 3 έχουν ελπίδα για το μέλλον.
Στην έρευνα συνοψίζεται ότι η προοπτική μιας επισφαλούς σύνταξης πυροδοτεί τις γυναίκες με άγχος και στεναχώρια, στοιχεία που «ευνουχίζουν» τη χαρά της ζωής και περιορίζουν το γυναικείο οργασμό.
Η ψυχοθεραπεύτρια-σεξολόγος, Ιωάννα Ελευθερίου, επισημαίνει ότι πρώτοι πλήττονται οι ελεύθεροι επαγγελματίες σε ποσοστό 40%, 38% οι επιστήμονες, 28% οι εργάτες, 13% οι ιδιωτικοί υπάλληλοι και 5% οι τεχνίτες. Επίσης, τα κοινωνικά στρώματα που πλήττονται περισσότερο όσον αφορά τη σεξουαλική ζωή είναι τα μεσαία, καθώς σε ποσοστό 55% δηλώνουν ότι η οικονομική κρίση έχει περάσει δυσμενώς στη σεξουαλική τους λειτουργία και επιθυμία. Τα ποσοστά στα χαμηλά και στα ανώτερα στρώματα είναι αντίστοιχα 23% και 22%.
Η ανεργία
Η οικονομική κρίση θεωρείται ιδιαίτερα επιβαρυντικός παράγοντας για την ιλιγγιώδη αύξηση των περιστατικών κατάθλιψης και τις τάσεις αυτοκτονίας, αποκαλύπτει η έρευνα που πραγματοποιήθηκε από το ευρωπαϊκό δίκτυο για την Προαγωγή Υγείας στους Χώρους Εργασίας (ENWHP), με τη συμμετοχή 20 ευρωπαϊκών κρατών. Σύμφωνα με τον κ. Κυριόπουλο: «Οι επιπτώσεις της κατάθλιψης (χαμηλή αυτοεκτίμηση, αίσθημα απελπισίας, διαταραχές στον ύπνο) αλλά και οι αυτοκτονίες που καταγράφηκαν στη χώρα μας το 2010, ειδικά στους άντρες ηλικίας 35-55 ετών, συνδέονται κυρίως με την ανεργία. Επίσης, στους ανέργους παρατηρείται και υψηλή θνησιμότητα από κατάχρηση οινοπνεύματος καθώς και ισχαιμική καρδιοπάθεια στους νέους άντρες ».
