Οι μύκητες είναι μικροοργανισμοί που εμφανίζουν τεράστια ποικιλία. Αρκετοί ζουν φυσιολογικά στο ανθρώπινο δέρμα και είναι αβλαβείς. Σε συνθήκες όμως θερμότητας και υγρασίας, κάποιοι παθογόνοι μύκητες μπορεί να αναπτυχθούν δημιουργώντας μια μόνιμη ενόχληση. Οι μυκητιάσεις είναι πολύ πιο συχνές τους καλοκαιρινούς μήνες. Η θεραπευτική αντιμετώπιση είναι ορισμένες φορές δύσκολο και απαιτεί χρόνο.
Οι μυκητισιακές λοιμώξεις παρά το γεγονός ότι δεν είναι σοβαρές, εντούτοις μπορεί να σας ταλαιπωρήσουν τόσο τα παιδιά όσο και τους ενήλικες.
Οι μύκητες του δέρματος χωρίζονται σε δύο ομάδες, τους ζυμομύκητες και τους μυκηλιακούς μύκητες. Στους ζυμομύκητες πρόκειται ως επί το πλείστον για την ποικιλία Candida albicans, το κύριο αίτιο της μυκητίασης στα μωρά και τα παιδιά προσχολικής ηλικίας.
Στα παιδιά σχολικής ηλικίας και στους έφηβους είναι συνήθως οι μυκηλιακοί μύκητες (τριχόφυτα) που οδηγούν σε επιφανειακές μυκητιάσεις, οι οποίες προσβάλλουν μόνο την επιδερμίδα. Διακρίνονται ανάλογα με την περιοχή που προσβάλλουν. Υπάρχουν μυκητιάσεις του τριχωτού της κεφαλής, μυκητιάσεις του δέρματος, μυκητίαση του ποδιού («το πόδι του αθλητή») καθώς και η ονυχομυκητίαση.
ΜΥΚΗΤΙΑΣΗ ΤΡΙΧΩΤΟΥ ΤΗΣ ΚΕΦΑΛΗΣ
Στο τριχωτό της κεφαλής σχηματίζονται στρογγυλές και οβάλ, άλλοτε μεμονωμένες και άλλοτε πολυπληθείς, εστίες μυκήτων. Οι παρυφές είναι ανάγλυφες, κόκκινες και φολιδωτές. Το κέντρο θεραπεύεται χωρίς να αφήνει πίσω ουλές.
Λόγω φαγούρας και ξυσίματος τα σημεία που έχουν προσβληθεί επιμολύνονται με βακτήρια, με αποτέλεσμα να δημιουργούνται βλάβες που μοιάζουν με έκζεμα, οι οποίες μπορεί να παρουσιάζουν εκροή υγρού ή αιμορραγία, και συνοδεύονται από σχηματισμό σκληρής κρούστας και τοπική τριχόπτωση. Άλλος μύκητας του τριχωτού της κεφαλής σχηματίζει αλευρώδεις φολιδωτές στρογγυλές γυμνές εστίες. Και τα δύο είδη εμφανίζονται συχνά σε παιδικούς σταθμούς και σχολικές αίθουσες.
ΜΥΚΗΤΙΑΣΗ ΤΟΥ ΔΕΡΜΑΤΟΣ
Στο δέρμα μας, υπάρχει πάντα κάποια ποσότητα μυκήτων. Κανονικά, το δέρμα σχηματίζει ένα φυσικό φράγμα εναντίον αυτών των μυκήτων, αλλά υπό ορισμένες συνθήκες μπορούν να το διαπεράσουν και να προκαλέσουν μόλυνση.
Η μυκητίαση του δέρματος παρουσιάζεται στο σώμα με τη μορφή στρογγυλών και οβάλ εστιών που προκαλούν φαγούρα, εξαπλώνονται από τις παρυφές και αποθεραπεύονται στο κέντρο. Οι παρυφές είναι αυστηρά οριοθετημένες, κόκκινες, ελαφρώς ανάγλυφες και φολιδωτές. Λόγω του έντονου κνησμού, το παιδί ξύνεται και προκαλεί έτσι κάθε τόσο επιπλέον μολύνσεις με βακτήρια και υγρά εξανθήματα.
Η πιο κλασσική δερματική βλάβη ξεκινά σαν ένα ρόδινο σπυρί το οποίο στην συνέχεια μεγαλώνει στην περιφέρεια ενώ ταυτόχρονα οι βλάβες στο κέντρο θεραπεύονται σταδιακά. Έτσι έχουμε τελικά μια χαρακτηριστική στρογγυλή πλάκα με κόκκινη περιφέρεια με φυσαλίδες και στο κέντρο να υπάρχει υγιές δέρμα.
ΜΥΚΗΤΙΑΣΗ ΤΩΝ ΠΟΔΙΩΝ («ΠΟΔΙ ΑΘΛΗΤΗ»)
Οι μύκητες αγαπούν τα πόδια όταν είναι ζεστά και υγρά. Συνήθως εμφανίζονται για πρώτη φορά μεταξύ του τέταρτου και του πέμπτου δακτύλου. Επειδή αυτή η περιοχή είναι η πιο κλειστή, και έχει την υψηλότερη υγρασία. Η κατάσταση αυτή είναι γνωστή ως ‘‘το πόδι του αθλητή’’ (Athlete`s foot), λόγω της μεγάλης συχνότητας εμφάνισης στους αθλητές. Είναι η πιο συχνή δερματική μυκητίαση, είναι εύκολα μεταδοτική και εμφανίζει μεγάλη συχνότητα υποτροπής.
Στη μυκητίαση του ποδιού δημιουργείται κοκκίνισμα, απολέπιση και υγρασία ως επί το πλείστον στα μεσοδακτύλια διαστήματα και μεταξύ πέλματος και ράχης του ποδιού και σχηματίζονται μικρές αμυχές στο δέρμα, οι οποίες μολύνονται πολύ εύκολα από μικρόβια (δερματόφυτα των άκρων ποδών).
Οι μυκητιάσεις των ποδιών προκαλούν έντονη φαγούρα και κακοσμία λόγω του ιδρώτα. Μεταδίδονται κυρίως σε πισίνες, γυμναστήρια και ντους ξενοδοχείων. Λουστρίνια, αθλητικά παπούτσια και λαστιχένιες μπότες ευνοούν τον ιδρώτα και, κατά συνέπεια, την ανάπτυξη μυκήτων.
ΟΝΥΧΟΜΥΚΗΤΙΑΣΗ
Από τα πόδια, ο μύκητας μπορεί επίσης να επηρεάσει και τα νύχια. Ένα μολυσμένο νύχι έχει λευκή, κίτρινη ή καφέ απόχρωση, αλλάζει σχήμα, γίνεται παχύτερο και τέλος γίνεται εύθραυστο και θρυμματίζεται εύκολα.
Η ονυχομυκητίαση είναι μια συχνή μυκητίαση που προσβάλλει τα νύχια των κάτω άκρων. Εμφανίζεται πιο συχνά στους ενήλικες παρά στα παιδιά. Οι μυκηλιακοί μύκητες διεισδύουν μέσα από μικρά τραύματα, για παράδειγμα όταν κόβουμε τα νύχια, στην κοίτη του νυχιού και αναπτύσσονται μαζί με το νύχι προς τα επάνω. Το νύχι γίνεται τότε πιο χοντρό και εύθραυστο, λευκόγκριζο και αδιαφανές.
Η μυκητίαση των νυχιών προκαλείται, όπως και η αντίστοιχη του ποδιού, από τα πολύ στενά και αεροστεγή παπούτσια, για παράδειγμα τις λαστιχένιες μπότες. Οι συνθετικές κάλτσες ευνοούν επίσης την ανάπτυξη αυτής της πάθησης.
Παρά το γεγονός ότι η διάγνωση της ονυχομυκητίασης είναι εύκολη, η θεραπεία είναι δύσκολη και απαιτεί πολύ χρόνο (περίπου 2 μήνες).
ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ
Οι μυκητιάσεις έχουν συνήθως τα ανεκτά συμπτώματα και αυτό προκαλεί καθυστέρηση τη διάγνωση και την αντιμετώπιση. Οι επιφανειακές μυκητιάσεις είναι συχνές και κατά κανόνα υποχωρούν με τοπική θεραπεία. Οι εν τω βάθει συστηματικές μυκητιάσεις είναι σπανιότερες και συνήθως παρατηρούνται σε ανοσοκατασταλμένους ασθενείς.
Για τις μυκητιασικές παθήσεις δεν συστήνεται καμιά μέθοδος αυτοθεραπείας. Όταν ένα παιδί διαγνωστεί με μυκητίασης, έχει σημασία όλα τα μέλη της οικογένειας να υποβάλλονται σε εξετάσεις για ενδεχόμενη δερματική μυκητίαση ώστε να αποφεύγονται πιθανές νέες μολύνσεις.
Αν το παιδί σας πάσχει από οποιουδήποτε τύπου δερματική μυκητίαση δεν πρέπει να πηγαίνει στο κολυμβητήριο. Στο σπίτι είναι απαραίτητο να έχει τις δικές του πετσέτες και τα δικά του σφουγγάρια για το σώμα.
Στη μυκητίαση του ποδιού είναι απαραίτητη η επιμελής τήρηση των κανόνων υγιεινής για τα πόδια. Θα πρέπει να αλλάζει κάθε μέρα βαμβακερές κάλτσες, οι οποίες θα πλένονται πάνω από τους 80 βαθμούς Κελσίου. Τα πόδια θα πρέπει να πλένονται πρωί και βράδυ με ζεστό και κρύο νερό και να τα στεγνώνετε κάθε φορά με μια καθαρή πετσέτα. Κλειστά σκαρπίνια, μπότες και αθλητικά παπούτσια θα πρέπει να ψεκάζονται με μυκητοκτόνα σπρέι.
Στη μυκητίαση του τριχωτού της κεφαλής είναι αυτονόητο ότι θα πρέπει να χρησιμοποιείται ατομική χτένα ή βούρτσα μαλλιών. Πετσέτες και κλινοσκεπάσματα θα πρέπει να πλένονται στους 90 βαθμούς Κελσίου στο πλυντήριο.
Επισκεφτείτε σε κάθε περίπτωση μυκητιασικής νόσου το γιατρό. Ανάλογα με το είδος του μύκητα, θα συνταγογραφήσει στους ζυμομύκητες αλοιφές, διαλύματα και σπρέι που περιέχουν νυστατίνη. Στους μυκηλιακούς μύκητες του δέρματος είναι αναγκαία παράγωγα ιμιδαζόλιου – σε μυκητίαση του τριχωτού της κεφαλής και των νυχιών, εσείς ή το παιδί σας θα πρέπει συνειδητά και υπεύθυνα να ακολουθήσετε επί μήνες μια αγωγή με χάπια, για παράδειγμα, σκευάσματα γκριζεοφουλβίνης. Ο γιατρός θα πρέπει να ελέγχει τακτικά την πορεία της θεραπείας.
