Ο καρκίνος του ενδομητρίου (της μήτρας) είναι από τους πιο συνηθισμένους καρκίνους στις γυναίκες. Το ενδομήτριο είναι το ενδοθήλιο της μήτρας, δηλαδή η μεμβράνη που καλύπτει τη μήτρα. Κάποια κύτταρα του ενδομητρίου αρχίζουν να πολλαπλασιάζονται ανεξέλεγκτα και εμφανίζεται ο καρκίνος.
Στις ΗΠΑ το ποσοστό είναι περίπου 6% επί του συνόλου των καρκίνων στις γυναίκες. Είναι όμως από τους πιο ιάσιμους καρκίνους, αν ανιχνευθεί έγκαιρα.
Στο 75% των περιπτώσεων πράγματι η διάγνωση γίνεται πριν ο καρκίνος κάνει μετάσταση και αρκεί ως θεραπεία η χειρουργική επέμβαση.
Στο 80% των περιπτώσεων η νόσος εμφανίζεται μετά την εμμηνόπαυση σε γυναίκες μεταξύ 50 και 70 ετών. Το πρώτο σύμπτωμα συνήθως είναι η κολπική αιμορραγία που δεν σχετίζεται με την περίοδο της γυναίκας. Άλλα πιθανά συμπτώματα περιλαμβάνουν πόνο κατά την ούρηση και τη σεξουαλική επαφή, ή τον πυελικό πόνο. Επίσης δυσοσμία κατά την περίοδο.
Αρκετές περιπτώσεις σχετίζονται με την παχυσαρκία. Επίσης η μακροχρόνια χρήση οιστρογόνων αυξάνει τον κίνδυνο.
Παράγοντες κινδύνου
Η παχυσαρκία σάς προδιαθέτει για καρκίνο του ενδομητρίου. Οι γυναίκες μετά την εμμηνόπαυση που είναι υπέρβαρες διατρέχουν υψηλό κίνδυνο καρκίνου της μήτρας, επειδή τα λιπώδη κύτταρα παράγουν οιστρογόνα, αλλά οι ωοθήκες δεν παράγουν πια προγεστερόνη, για να τα αντισταθμίσουν. Η παχυσαρκία μπορεί να δυσκολέψει τη θεραπεία.
Επίσης, η θεραπεία υποκατάστασης ορμονών (HRT) ήταν κάποτε ένας από τους παράγοντες κινδύνου. Η σύγχρονη HRT χρησιμοποιεί μικρότερες δόσεις οιστρογόνων σε συνδυασμό με προγεστίνη. Η σωστή χρήση δεν αυξάνει τον κίνδυνο καρκίνου του ενδομητρίου.
Εκτός από τις παχύσαρκες, οι γυναίκες που έχουν μεγαλύτερο κίνδυνο καρκίνου του ενδομητρίου είναι αυτές που δε γέννησαν ποτέ, αυτές που είχαν εμμηνόπαυση αργά στη ζωή τους και αυτές με ιστορικό στειρότητας ή ακανόνιστης περιόδου.
Άλλοι παράγοντες κινδύνου είναι οι διαβήτης και η υπέρταση.
Η χρήση αντισυλληπτικών χαπιών μειώνει τον κίνδυνο καρκίνου του ενδομητρίου. Να σημειωθεί επίσης ότι και ο καφές (με καφεΐνη) μειώνει τον κίνδυνο.
Συμπτώματα και διάγνωση
Το πρώτο σύμπτωμα του καρκίνου του ενδομητρίου είναι κολπική αιμορραγία. Αν έχετε ανώμαλη αιμορραγία, π.χ. μεταξύ των περιόδων, ο γιατρός είναι πιθανό να σας κάνει βιοψία ενδομητρίου. Αυτή αφορά στην αφαίρεση ενός μικρού κομματιού ιστού από το ενδομήτριο σας για εργαστηριακή ανάλυση. Η διαδικασία αυτή μπορεί να γίνει στο ιατρείο του γιατρού σας και συνήθως δεν απαιτεί αναισθησία.
Σε γυναίκες μετά την εμμηνόπαυση κάθε εμφάνιση κολπικής αιμορραγία επιβάλλει την περαιτέρω διερεύνηση με βιοψία του ενδομητρίου. Ακόμα και μια σταγόνα αίμα στις γυναίκες που δεν κάνουν ορμονική θεραπεία υποκατάστασης θέτει υπόνοιες.
Σημεία και συμπτώματα
- Κολπική αιμορραγία μετά την εμμηνόπαυση.
- Πριν την εμμηνόπαυση έντονη έμμηνος ρύση ή αιμορραγία μεταξύ των περιόδων.
- Ροζ, υδαρής έκκριση από τον κόλπο σας.
- Δυσοσμία κατά την περίοδο.
Αν δεν μπορεί να ληφθεί αρκετός ιστός για τη βιοψία ή αν η βιοψία δείχνει καρκίνο, ο γιατρός σας πιθανότατα θα θελήσει να κάνει διαστολή και απόξεση. Με τη διαδικασία αυτή, που απαιτεί χειρουργείο και γενική αναισθησία, αποξέεται ιστός από το ενδοθήλιο του εσωτερικού της μήτρας σας και εξετάζεται στο μικροσκόπιο για την αναζήτηση καρκινικών κυττάρων.
Ο γιατρός σας μπορεί επίσης να συστήσει διακολπικό υπερηχογράφημα. Κατά τη διαδικασία αυτή, που είναι ανώδυνη, εισάγεται στον κόλπο μια συσκευή σαν ραβδί (μετατροπέας). Ο μετατροπέας χρησιμοποιεί υπερήχους, για να δημιουργήσει μια εικόνα της μήτρας σας στην οθόνη. Η εξέταση αυτή επιτρέπει στο γιατρό να δει διαταραχές στο ενδοθήλιο της μήτρας σας.
Αν βρεθεί καρκίνος στο ενδομήτριο, είναι πιθανό να σας παραπέμψουν σε έναν ογκολόγο γυναικολόγο, ένα γιατρό που ειδικεύεται στη θεραπεία των καρκίνων του γυναικείου αναπαραγωγικού συστήματος. Θα χρειαστεί να γίνουν και άλλες εξετάσεις, για να αξιολογηθεί η έκταση της νόσου.
Πόσο σοβαρός είναι ο καρκίνος του ενδομητρίου; Επειδή αυτός ο τύπος καρκίνου προκαλεί αφύσικη κολπική αιμορραγία, είναι πιθανό να εντοπιστεί σε πρώιμο στάδιο. Έτσι η θεραπεία είναι επιτυχής σε πολλές περιπτώσεις. Ορισμένες φορές όμως ο καρκινικός όγκος είναι ενός θανατηφόρου τύπου με γρήγορη εξέλιξη και τότε τα αποτελέσματα δεν είναι καλά.
Να σημειωθεί ότι Παπ τεστ διαπιστώνει αν υπάρχει καρκίνος του τραχήλου της μήτρας και όχι του ενδομητρίου.
Θεραπεία
Ανάλογα με το πόσο επιθετικός είναι ο καρκίνος του ενδομητρίου και το αν έχει κάνει μετάσταση, η αντιμετώπιση μπορεί να απαιτεί ένα είδος ή συνδυασμό θεραπειών.
Εγχείρηση. Η εγχείρηση είναι η πιο συνηθισμένη θεραπεία για τον καρκίνο του ενδομητρίου. Οι πιο πολλοί γιατροί συνιστούν μόνο τη χειρουργική αφαίρεση της μήτρας (υφολική υστερεκτομή) ή πιο συχνά την αφαίρεση της μήτρας, των σαλπίγγων και των ωοθηκών (ολική υστερεκτομή).
Μπορεί επίσης κατά την εγχείρηση να αφαιρεθούν και οι λεμφαδένες της περιοχής. Οι λεμφαδένες είναι μικρά όργανα, σαν φασόλια, που βρίσκονται σε όλο το σώμα και αποθηκεύουν κύτταρα που καταπολεμούν τις λοιμώξεις, αλλά μπορεί επίσης να περιέχουν και καρκινικά κύτταρα.
Αν έχετε επιθετική μορφή καρκίνου του ενδομητρίου ή αν ο καρκίνος έχει κάνει μετάσταση σε άλλα μέρη του σώματος, μπορεί να χρειαστεί επιπλέον θεραπεία.
Ακτινοθεραπεία. Ακτινοθεραπεία είναι η χρήση υψηλής δόσης ακτίνων Χ, για να σκοτωθούν τα καρκινικά κύτταρα. Αν ο γιατρός σας πιστεύει ότι διατρέχετε μεγάλο κίνδυνο υποτροπής του καρκίνου, μπορεί να σας συστήσει ακτινοθεραπεία μετά την υστερεκτομή.
Ο γιατρός σας μπορεί επίσης να συστήσει ακτινοθεραπεία, αν ο καρκινικός όγκος αναπτύσσεται γρήγορα ή έχει εισχωρήσει βαθιά στο μυϊκό τοίχωμα της μήτρας ή έχει προσβάλει αιμοφόρα αγγεία. Σπάνια γίνεται ακτινοθεραπεία πριν ή αντί για την εγχείρηση.
Ορμονοθεραπεία. Αν ο καρκίνος έχει κάνει μετάσταση σε άλλα σημεία του σώματος σας, η συνθετική προγεστερόνη, μια μορφή της φυσικής ορμόνης, μπορεί να σταματήσει την ανάπτυξη του.
Η προγεστερόνη που χρησιμοποιείται για τη θεραπεία του καρκίνου του ενδομητρίου χορηγείται σε διαφορετική δόση από την προγεστερόνη που χορηγείται στη θεραπεία υποκατάστασης ορμονών στις γυναίκες που έχουν μπει στην εμμηνόπαυση.Μπορεί επίσης να χρησιμοποιηθούν και μερικά άλλα φάρμακα.
Η θεραπεία με προγεστερόνη μπορεί να αποτελεί επιλογή για τις γυναίκες με πρώιμο καρκίνο του ενδομητρίου, οι οποίες θέλουν να κάνουν παιδιά και έτσι δε θέλουν να υποβληθούν σε υστερεκτομή.
Χημειοθεραπεία. Χημειοθεραπεία είναι η χρήση φαρμάκων, για να σκοτωθούν τα καρκινικά κύτταρα. Σε μερικές περιπτώσεις ο γιατρός σας μπορεί να συστήσει χημειοθεραπεία για τον καρκίνο του ενδομητρίου.
