Είναι γνωστό εδώ και δεκαετίες, τόσο μεταξύ των ειδικών όσο και στο ευρύ κοινό, ότι υπάρχει μια στατιστική συσχέτιση μεταξύ υψηλής χοληστερόλης (χοληστερίνης) και θανάτων από καρδιαγγειακά αίτια. Είναι όμως λιγότερο γνωστό στο ευρύ κοινό ότι αυτή η στατιστική συσχέτιση είναι “αδύναμη” σε προχωρημένη ηλικία.
Ορισμένες μελέτες έχουν δείξει ότι, πρώτον, μετά την ηλικία των 65 ετών η χοληστερόλη έχει την τάση να μειώνεται και, δεύτερον, ότι η τιμή της χοληστερόλης δεν φαίνεται να έχει στενή στατιστική σχέση με τα καρδιοαγγειακά συμβάντα ή τους συνολικούς θανάτους. Αυτός άλλωστε ήταν ένας από τους λόγους που για πολλά χρόνια υπήρχε μια μεγάλη διαμάχη για το αν η υψηλή χοληστερόλη είναι πράγματι υπεύθυνη για τα καρδιακά εμφράγματα και ισχαιμικά εγκεφαλικά.
Τώρα μια μετα-ανάλυση που υπογράφουν 17 επιστήμονες από Βρετανία, Σουηδία, ΗΠΑ, Ιταλία και Ιαπωνία, η οποία δημοσιεύθηκε το περιοδικό BMJ Open, καταλήγει στο συμπέρασμα ότι τα υψηλά επίπεδα της LDL (η οποία αποκαλείται “κακή” χοληστερόλη) μετά την ηλικία των 60 ετών όχι μόνο δεν σχετίζεται με αυξημένη πιθανότητα θανάτου από καρδιαγγειακά αίτια αλλά παίζει θετικό ρόλο στην υγεία αυξάνοντας το προσδόκιμο ζωής σε ένα υποσύνολο των ηλικιωμένων.
Το παράδοξο της μεγάλης ηλικίας
Αναλύοντας ευρήματα 19 προγενέστερων μελετών, στις οποίες περιέλαβαν 68.094 άτομα άνω των 60 ετών, οι ερευνητές κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι τα επίπεδα της LDL όχι μόνο δεν αυξάνουν τον κίνδυνο πρόωρου θανάτου από καρδιαγγειακά ή άλλα αίτια στους ηλικιωμένους αλλά αντίθετα αυξάνουν το προσδόκιμο ζωής. Κατόπιν αυτού, οι ερευνητές που υπογράφουν τη μελέτη ζητούν να επανεξεταστούν οι ισχύουσες συστάσεις για τη μείωση της χοληστερόλης στους ηλικιωμένους.
Όπως γράφουν οι ερευνητές, σε 16 από τις μελέτες, οι οποίες αντιπροσωπεύουν το 92% των συμμετεχόντων, τα στοιχεία έδειξαν ότι η αυξημένη LDL σχετίζεται με μειωμένη θνησιμότητα από κάθε αιτία. Οι υπόλοιπες μελέτες δεν έδειξαν συσχέτιση (θετική ή αρνητική) μεταξύ χοληστερόλης και θανάτων. Ειδικά για την καρδιαγγειακή θνησιμότητα, τα ευρήματα έδειξαν όσο υψηλότερη είναι η κακή χοληστερόλη τόσο το καλύτερο.
Τα ευρήματα αυτά αντιφάσκουν με την επικρατούσα άποψη, είπαν οι ερευνητές. Καθώς ξεκινά η αθηροσκλήρωση κυρίως σε μεσήλικες και γίνεται πιο έντονη με την αύξηση της ηλικίας, η θεωρία ότι η χοληστερόλη προκαλεί τις καρδιακές προσβολές θα έπρεπε να προβλέπει ότι υπάρχει ένα σωρευτικό αθηροσκληρωτικό βάρος, το οποίο μεταφράζεται ως περισσότερα καρδιακά συμβάντα και μεγαλύτερη θνησιμότητα από κάθε αιτία, αλλά παραδόξως αυτά δεν συμβαίνουν στα ηλικιωμένα άτομα.
Μια πιθανή εξήγηση για την αντίστροφη σχέση μεταξύ LDL και θνησιμότητας στις μεγαλύτερες ηλικίες μπορεί να είναι ότι η υψηλή χοληστερόλη μπορεί να προστατεύει από καρκίνο, ανέφεραν οι ερευνητές. Ανέφεραν επίσης ότι τόσο σε μελέτες που αφορούσαν ποντίκια όσο και σε ανθρώπους, η αγωγή μείωσης της χοληστερόλης είχε ως αποτέλεσμα να αυξηθούν οι καρκίνοι.
“Γιατί η υψηλή χοληστερόλη αποτελεί παράγοντα κινδύνου για καρδιαγγειακά νοσήματα στους νέους και μεσήλικες, αλλά όχι σε ηλικιωμένους ανθρώπους;”, αναρωτιούνται οι συγγραφείς στη μελέτη τους. “Και γιατί ένα υποσύνολο των ηλικιωμένων με υψηλή LDL ζει περισσότερο από ό, τι τα άτομα με χαμηλή LDL; Αν υψηλή LDL είναι δυνητικά επωφελείς για τους ηλικιωμένους, τότε γιατί τα φάρμακα για τη μείωση της χοληστερόλης μειώνουν τον κίνδυνο της καρδιαγγειακής θνησιμότητας;”
“Βρήκαμε είναι ότι οι ηλικιωμένοι με υψηλή LDL ζουν περισσότερο και έχουν λιγότερη καρδιοπάθεια”, δήλωσε ο δρ Μάλκολμ Κέντρικ, γενικός ιατρός στο νοσηλευτικό όμιλο CentralEastCheshireTrust, εκ των συγγραφέων της μελέτης.
Από την πλευρά του, ο δρ Σέριφ Σάλταν, καθηγητής Αγγειακής & Ενδαγγειακής Χειρουργικής στο Πανεπιστήμιο της Ιρλανδίας, είπε ότι «η μείωση της χοληστερόλης με φάρμακα (εννοώντας τις στατίνες) για την πρωτογενή καρδιαγγειακή πρόληψη στα άτομα ηλικίας άνω των 60 ετών είναι πεταμένα λεφτά”. Ο Σάλταν συνέστησε στους ηλικιωμένους να προχωρήσουν σε αλλαγές του τρόπου ζωής, ώστε να βελτιώσουν την ποιότητα της ζωής τους.
Η μελέτη διεξήχθη από ερευνητές του Πανεπιστημίου της Νότιας Φλόριντα, του ιαπωνικού Ινστιτούτου Φαρμακοεπαγρύπνησης και διάφορα άλλα διεθνή ιδρύματα στην Ιαπωνία, Σουηδία, Ηνωμένο Βασίλειο, την Ιρλανδία, τις ΗΠΑ και την Ιταλία. Σύμφωνα με τους συγγραφείς πρόκειται για την πρώτη εμπεριστατωμένη μετα-ανάλυση για το ρόλο της χοληστερόλης σε προχωρημένη ηλικία
Αντιδράσεις
Ωστόσο η μετα-ανάλυση έχει προκαλέσει αντιδράσεις επειδή τέσσερις από τους συγγραφείς της μελέτης είναι γνωστοί πολέμιοι της άποψης ότι η χοληστερόλη βλάπτει την υγεία και έχουν μάλιστα γράψει βιβλία γι’ αυτό.
Ορισμένοι μίλησαν για “λανθασμένα συμπεράσματα” τα οποία προέρχονται από μία “απογοητευτικά προκατειλημμένη” ερευνητική εργασία.
Ο δρ Κόλιν Μπάιτζεντ, καθηγητής Επιδημιολογίας στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης, δήλωσε ότι “η μελέτη αυτή έχει σοβαρές αδυναμίες και, ως εκ τούτου, έχει καταλήξει σε εντελώς λανθασμένα συμπεράσματα”. Και συνέχισε: “Μεγάλες, τυχαιοποιημένες μελέτες για τη μείωση της χοληστερόλης στους ηλικιωμένους έδειξαν με σαφήνεια ότι ακόμα και άτομα ηλικίας άνω των 70 ετών ωφελούνται από αυτήν όσο και οι νεότεροι άνθρωποι”.
Από την πλευρά του, ο καθηγητής Τζέρεμι Πήρσον, αναπληρωτής ιατρικός διευθυντής του Βρετανικού Ιδρύματος Καρδιάς δήλωσε ότι “ναι μεν οι συγκεκριμένες μελέτες έδειξαν ότι τα υψηλά επίπεδα της LDL δεν σχετίζονται με αυξημένη θνησιμότητα», αλλά “αυτό δεν προκαλεί έκπληξη”, διότι “καθώς μεγαλώνουμε η υγεία μας καθορίζεται από συνδυασμό πολλαπλών παραγόντων και έτσι δεν μπορεί να απομονωθεί εύκολα ο ρόλος μόνο του ενός”. Πόσο μάλλον που “τα ευρήματα από πολύ μεγαλύτερες κλινικές μελέτες έχουν αποδείξει με σαφήνεια ότι η μείωση της LDL χοληστερόλης μειώνει γενικώς τον κίνδυνο θανάτου και ειδικώς από έμφραγμα και εγκεφαλικό, ανεξαρτήτως ηλικίας”.
Ο Πήρσον χαρακτήρισε αυθαίρετα τα συμπεράσματα της μετα-ανάλυσης και είπε ότι δεν υπάρχει τίποτα σ’ αυτή τη μελέτη που να υποστηρίζει ότι τα ευρήματα θέτουν υπό αμφισβήτηση την άποψη ότι η υψηλή LDL αποτελεί σημαντική αιτία καρδιοπάθειας στους ηλικιωμένους και ότι πρέπει να επανεξεταστούν οι συστάσεις για μείωση των επιπέδων της στη συγκεκριμένη πληθυσμιακή ομάδα.
Πηγή: Ravnskov U, Diamond DM, Hama R, et al. Lack of an association or an inverse association between low-density-lipoprotein cholesterol and mortality in the elderly: a systematic review. BMJ Open. Published online June 12 2016.
