Με τον όρο τρόμος, όπως λέγεται επιστημονικά το τρέμουλο, περιγράφεται κάθε ακούσια, ρυθμική κίνηση ενός τμήματος ή άκρου του σώματος, ακόμα και της φωνής. Ο τρόμος μπορεί να εκδηλωθεί οπουδήποτε στο σώμα και σε οποιαδήποτε ηλικία έχοντας διάφορες αιτίες. Πιο συχνά συμβαίνει στα χέρια.
Ο τρόμος συχνά δεν αποτελεί ένδειξη σοβαρού προβλήματος. Δεν είναι απειλητικός για τη ζωή, αλλά μπορεί να δυσκολέψει πολύ την καθημερινότητα. Τις περισσότερες φορές είναι ιδιοπαθής, δηλαδή αγνώστου αιτίας ενώ η δεύτερη σε συχνότητα αιτία είναι η νόσος Πάρκινσον. Γενικά, ο τρόμος προκαλείται από κάποιο πρόβλημα στα βαθύ μέρος του εγκεφάλου που ελέγχει τις κινήσεις.
Άλλες καταστάσεις που μπορεί να προκαλέσουν τρέμουλο στα χέρια είναι ορισμένα νοσήματα (π.χ. υπερθυρεοειδισμός, επιληψία, νόσος Χάντιγκτον, νόσοι της παρεγκεφαλίδας), η λήψη ορισμένων φαρμάκων, η υπερκατανάλωση καφεΐνης ή κατάχρηση αλκοόλ, ο εθισμός σε ουσίες, το άγχος, τα χαμηλά επίπεδα σακχάρου (υπογλυκαιμία), ο υδράργυρος και ο μόλυβδος όταν βρίσκονται σε υψηλή συγκέντρωση στο σώμα.
Ιδιοπαθής τρόμος
Υπάρχουν πάνω από 20 διαφορετικοί τύποι τρόμου αλλά ο ιδιοπαθής είναι ο πιο συχνός. Υπολογίζεται ότι μεταξύ των ανθρώπων άνω των 40 ετών, 1 στους 20 παρουσιάζει ιδιοπαθή τρόμο. Πρόκειται για τη συχνότερη νευρολογική πάθηση μετά από τα εγκεφαλικά επεισόδια -πολύ συχνότερη από τη νόσο Πάρκινσον.
Μερικά άτομα εκδηλώνουν τρόμο μόνο σε ορισμένες στάσεις ενώ άλλοι όταν κάνουν κάτι όπως για παράδειγμα όταν γράφουν ή όταν τρώνε.
Ο ιδιοπαθής τρόμος μπορεί να είναι κληρονομικός. Στο 50% των περιπτώσεων υπάρχει οικογενειακό ιστορικό και πιστεύεται ότι υπάρχει κάποιο υπαίτιο γονίδιο. Συνήθως εκδηλώνεται μετά την ηλικία των 45 ετών, αν και μπορεί να υπάρξουν κρούσματα ακόμα και σε εφήβους. Για μερικούς ανθρώπους αυτός ο τρόμος είναι ήπιος και παραμένει σταθερός για πολλά χρόνια.
Υπολογίζεται ότι στις ηλικίες άνω των 65 ετών, το 20% των ενηλίκων έχουν ιδιοπαθή τρόμο που προκαλεί τρέμουλο των χεριών όταν ο πάσχων κάνει κάτι (π.χ. κρατάει ένα φλιτζάνι) ή το χέρι του βρίσκεται σε μια ορισμένη θέση (π.χ. τεντωμένο μπροστά του). Τα χέρια μπορεί να τρέμουν στο ακραίο τμήμα τους ή και από τα μπράτσα. Οι εκούσιες κινήσεις επιδεινώνουν συνήθως το τρέμουλο κάτι που έρχεται σε αντίθεση με το τρέμουλο που οφείλεται στη νόσο Πάρκινσον, κατά την οποία τείνει να ελαττώνεται με τέτοιες κινήσεις.
Ένα χαρακτηριστικό του ιδιοπαθούς τρόμου είναι ότι συχνά καταστέλλεται όταν κάποιος πιει ένα ποτό με αλκοόλ, ίσως επειδή το αλκοόλ επηρεάζει στο νευρικό σύστημα.
Ο ιδιοπαθής τρόμος εντείνεται με την μυϊκή κόπωση, την ψυχική ένταση, το θυμό, το στρες, το άγχος αλλά και με τις ακραίες θερμοκρασίες. Μερικοί ασθενείς βλέπουν βελτίωση όταν διακόπτουν την κατανάλωση διεγερτικών ουσιών, όπως η καφεΐνη.
Όταν δημιουργούνται σοβαρά προβλήματα στην καθημερινότητα, μπορεί να χρειασθεί αντιμετώπιση με φάρμακα όπως οι βήτα-αναστολείς (χορηγούνται για την υπέρταση και την καρδιακή αρρυθμία).
Η χρήση βαρύτερων αντικειμένων μπορεί να βοηθήσει τους ασθενείς (π.χ. μεγάλες κούπες και βαριά μαχαιροπίρουνα) που τους αναγκάζουν να ασκούν δύναμη για να τα σηκώσουν και έτσι μπορεί να μειωθεί το τρέμουλο. Μπορεί επίσης να βοηθηθούν, βάζοντας κάποιο βάρος γύρω από τον καρπό (σαν περικάρπιο).
Οι πάσχοντες από ιδιοπαθή τρόμο διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο να αναπτύξουν νόσο Πάρκινσον.
Πάρκινσον
Τρέμουλο στα χέρια μπορεί να προκαλέσει και η νόσος Πάρκινσον αλλά σ’ αυτήν την περίπτωση το τρέμουλο αρχίζει πρώτα στο ένα χέρι ή στη μία πλευρά του σώματος και μετά από καιρό αρχίζει και από την άλλη πλευρά, ενώ εμφανίζεται πιο πολύ όταν το χέρι αναπαύεται.
Επιπλέον, το τρέμουλο στη νόσο Πάρκινσον συνοδεύεται από επιβράδυνση στις κινήσεις (βραδυκινησία). Εδώ συνήθως ο τρόμος εκδηλώνεται σε άτομα που τα τελευταία χρόνια έχουν και άλλα συμπτώματα, όπως απώλεια της όσφρησης ή ανήσυχο ύπνο. Αυτό συμβαίνει διότι η νόσος Πάρκινσον προσβάλλει τα τμήματα του εγκεφάλου που ρυθμίζουν όλες αυτές τις λειτουργίες.
Ένα άλλο χαρακτηριστικό στη νόσο Πάρκινσον είναι ότι το τρέμουλο στα χέρια σύντομα ακολουθείται από τρέμουλο και σε άλλα σημεία του σώματος, όπως τα πόδια (κάτι που δεν συμβαίνει στην περίπτωση του ιδιοπαθούς τρόμου).
Αταξία
Όταν το χέρι τρέμει έντονα και ανεξέλεγκτα όταν το τεντώνουμε για να πιάσουμε κάτι, μπορεί να αποτελεί ένδειξη αταξίας, μίας διαταραχής που μερικές φορές σχετίζεται με την πολλαπλή σκλήρυνση (σκλήρυνση κατά πλάκας). Άλλα συμπτώματα αταξίας είναι το μπέρδεμα στην ομιλία και η αστάθεια στη βάδιση.
Τρόμος των άκρων χειρών ή ολόκληρων των χεριών μπορεί να είναι σύμπτωμα μιας πάθησης που λέγεται αταξία του Φρίντριχ.
Υπογλυκαιμία
Αν τρέμει ολόκληρο το σώμα, μπορεί να αποτελεί ένδειξη υπογλυκαιμίας.
Το τρέμουλο λόγω υπογλυκαιμίας είναι πιο συχνό σε όσους κάνουν δίαιτα. Αιτία είναι η παραγωγή αδρεναλίνης ως αντιστάθμισμα στην έλλειψη σακχάρου. Εκτός από τρέμουλο, η υπογλυκαιμία προκαλεί και εφίδρωση στις παλάμες, ένα σύμπτωμα που υποχωρεί με την κατανάλωση φαγητού.
Φάρμακα
Τα φάρμακα που ενδέχεται να προκαλέσουν τρόμο στα χέρια περιλαμβάνουν ορισμένα αντικαταθλιπτικά, αντιεπιληπτικά, ανοσοκατασταλτικά, αντιβιοτικά, αντιϊικά, ορισμένα φάρμακα για την καρδιά, για το άσθμα, για τον καρκίνο και για την υπέρταση.
