Γράφει ο Δρ. Μιχαήλ Βικελής, Νευρολόγος, MSc in Headache Medicine, PhD, Επιστημονικός Σύμβουλος του Συλλόγου Ασθενών με Ημικρανία και Κεφαλαλγία Ελλάδος (το κείμενο είναι προσαρμογή από το άρθρο Χρειάζεται στην ημικρανία να γίνουν εξετάσεις; και από το σχετικό κεφάλαιο στο βιβλίο “Ημικρανία και άλλες Κεφαλαλγίες”, έκδοση του Συλλόγου Ασθενών με Ημικρανία και Κεφαλαλγία Ελλάδος, Αθήνα, 2021).
Mέχρι σήμερα δεν υπάρχει καμία ειδική εξέταση που να μπορεί να συμβάλει στη διάγνωση της ημικρανίας. Η διάγνωση γίνεται με βάση το ιστορικό των πονοκεφάλων που ο ασθενής αναφέρει στο νευρολόγο του. Εφόσον το ιστορικό είναι τυπικό για ημικρανία και η νευρολογική εξέταση που θα διενεργήσει ο γιατρός δεν έχει παθολογικά ευρήματα, η διάγνωση της ημικρανίας τίθεται και δεν απαιτείται κανένας περαιτέρω έλεγχος με εξετάσεις.
Στην ημικρανία, όλες οι συνηθισμένες εξετάσεις (εξετάσεις αίματος, αξονική ή μαγνητική τομογραφία εγκεφάλου) είναι φυσιολογικές. Ορισμένες εξετάσεις, όπως το ηλεκτροεγκεφαλογράφημα (αλλιώς: εγκεφαλογράφημα), είναι δυνατόν σε μερικούς ανθρώπους με ημικρανία να δείξουν ήπιες διαφορές από το φυσιολογικό. Ωστόσο, τέτοιου είδους ευρήματα, ακόμη και αν υπάρχουν, δεν μπορούν να βοηθήσουν στη διάγνωση της ημικρανίας, καθώς μπορεί να βρεθούν στο ηλεκτροεγκεφαλογράφημα και σε ανθρώπους χωρίς ημικρανία αλλά και χωρίς κανένα άλλο πρόβλημα υγείας.
Επιπροσθέτως, ακόμη και αν αυτές οι διαφορές βρεθούν στο εγκεφαλογράφημα, δεν σημαίνουν πρακτικά κάτι (για παράδειγμα, δεν σημαίνουν ότι αυτό το άτομο θα έχει πιο συχνές ή πιο δυνατές ημικρανίες ή ότι θα πρέπει να λάβει κάποια συγκεκριμένη θεραπεία). Για όλους τους παραπάνω λόγους, το ηλεκτροεγκεφαλογράφημα δεν χρησιμοποιείται σήμερα ως εξέταση στη διάγνωση ή την παρακολούθηση ανθρώπων με ημικρανία, εκτός από ορισμένες, ειδικές περιπτώσεις που υπάρχουν άτυπα χαρακτηριστικά που μοιάζουν με επιληψία.
Σήμερα, που η ιατρική έρευνα στον τομέα της ημικρανίας προοδεύει σημαντικά, ξέρουμε ότι με ειδικές εξετάσεις (για παράδειγμα, ειδικού τύπου μαγνητική τομογραφία) μπορούμε να δούμε διαφορές ανάμεσα στον εγκέφαλο ανθρώπων με ημικρανία και ανθρώπων χωρίς ημικρανία. Για την ώρα όμως, αυτές οι εξετάσεις γίνονται μόνο σε ερευνητικό επίπεδο και δεν έχουν εφαρμογή στην καθημερινή κλινική ιατρική πράξη.
Πρέπει να γίνει αξονική ή μαγνητική τομογραφία;
Είναι γεγονός ότι πολλοί άνθρωποι με ημικρανία ανησυχούν ότι μπορεί υπάρχει κάποια σοβαρή αιτία για τους πονοκέφαλούς τους, όπως ένας όγκος στον εγκέφαλο ή ένα ανεύρυσμα. Αυτή η ανησυχία παρατηρείται σε ανθρώπους με ημικρανία, σε όλα τα μήκη και πλάτη της υφηλίου! Μία πιθανή εξήγηση για το φαινόμενο αυτό είναι ότι η ημικρανία είναι ένας πονοκέφαλος που έχει συνήθως μεγάλη ένταση πόνου και αυτό μπορεί να κάνει κάποιον να μην μπορεί να δεχτεί ότι δεν υπάρχει «χειροπιαστή» αιτία.
Επίσης, άνθρωποι με ημικρανία που στο οικογενειακό ή φιλικό τους περιβάλλον υπάρχει κάποιος που παρουσίασε όγκο ή ανεύρυσμα στο κεφάλι συχνά ζητούν να κάνουν μία εξέταση «για να είναι σίγουροι».
Ωστόσο, σε γενικές γραμμές, εξετάσεις για λόγους καθησυχασμού καλό είναι αποφεύγεται να γίνονται. Ο γιατρός θα πρέπει να εξηγήσει αναλυτικά στον ημικρανικό ασθενή την κατάσταση, καθώς και ότι είναι σίγουρος για τη διάγνωση του, οπότε δεν χρειάζεται να γίνει απεικόνιση. Εφόσον υπάρχει εμπιστοσύνη στο πρόσωπο του γιατρού, αυτό θα πρέπει να αρκεί για να καθησυχάσει τον ασθενή. Εξάλλου, ο κάθε άνθρωπος με ημικρανία μπορεί να είναι σίγουρος ότι ο νευρολόγος του, αν έχει υποψία σοβαρής υποκείμενης αιτίας για τον πονοκέφαλό του, θα συστήσει πρώτος αυτός τη διενέργεια απεικόνισης του εγκεφάλου.
Από την άλλη πλευρά, σε περίπτωση αξονικής ή μαγνητικής που γίνεται για ανάγκη εφησυχασμού, ξέρουμε πως τις πιο πολλές φορές μία απεικόνιση μπορεί προσωρινά μόνο να καθησυχάσει κάποιον, με αποτέλεσμα να πρέπει να μπει στη διαδικασία να έχει την ανάγκη να την επαναλάβει ή και να κάνει πιο ειδικές εξετάσεις: Για παράδειγμα, κάποιος ζητά και κάνει μία αξονική τομογραφία για να καθησυχαστεί. Αυτή είναι φυσιολογική, αλλά ο ασθενής ζητά και κάνει μαγνητική τομογραφία, για να είναι πιο σίγουρος ότι δεν υπάρχει κάποια μικρή βλάβη, που η αξονική δεν μπορεί να δείξει. Και η μαγνητική τομογραφία είναι φυσιολογική, αλλά ο ασθενής τώρα ζητά μαγνητική αγγειογραφία, για να φανούν τα αγγεία, και όταν και αυτή βγαίνει φυσιολογική, ζητάει και ψηφιακή αγγειογραφία για να φανεί τυχόν μικρό ανεύρυσμα. Αυτή η ιστορία είναι αληθινή και δείχνει ότι η απεικόνιση του εγκεφάλου για λόγους καθησυχασμού θα πρέπει να αποφεύγεται, όσο είναι αυτό εφικτό.
