Ένα τρίο παραγόντων κινδύνου όχι μόνο αυξάνει τον κίνδυνο εγκεφαλικού επεισοδίου, αλλά αυξάνει επίσης τις πιθανότητες ένα τέτοιο εγκεφαλικό επεισόδιο να είναι εξουθενωτικό, προειδοποιεί μια μελέτη. Συνολικά 13.462 ασθενείς με εγκεφαλικό επεισόδιο και 13.488 αντίστοιχοι μάρτυρες στρατολογήθηκαν μεταξύ Ιανουαρίου 2007 και Αυγούστου 2015, για να γίνει η σύγκριση.
Ποιοι είναι αυτοί οι τρεις μεγάλοι κίνδυνοι; Η κολπική μαρμαρυγή, η υψηλή αρτηριακή πίεση και το κάπνισμα αυξάνουν σημαντικά τον κίνδυνο σοβαρού εγκεφαλικού επεισοδίου, ανέφεραν ερευνητές στο περιοδικό Neurology το 2024. H μελέτη βρήκε επίσης ότι η αυξημένη αναλογία μέσης-ισχίου είχε ισχυρότερο βαθμό συσχέτισης με το μη σοβαρό εγκεφαλικό επεισόδιο.
«Το εγκεφαλικό επεισόδιο μπορεί να οδηγήσει σε αναπηρία ή ακόμα και θάνατο, ωστόσο υπάρχουν ορισμένοι παράγοντες κινδύνου που οι άνθρωποι μπορούν να τροποποιήσουν με μια αλλαγή στον τρόπο ζωής ή τη φαρμακευτική αγωγή», δήλωσε η ερευνήτρια Catriona Reddin, γεροντολόγος στο Πανεπιστήμιο του Galway στην Ιρλανδία.
«Τα αποτελέσματά μας υπογραμμίζουν τη σημασία της διαχείρισης των παραγόντων κινδύνου για εγκεφαλικό επεισόδιο, ιδιαίτερα την υψηλή αρτηριακή πίεση, την κολπική μαρμαρυγή και το κάπνισμα, προκειμένου να αποφευχθεί σοβαρό, εξουθενωτικό εγκεφαλικό επεισόδιο», πρόσθεσε ο Reddin σε δελτίο τύπου του περιοδικού.
Τα σοβαρά εγκεφαλικά επεισόδια έχουν ως αποτέλεσμα οι άνθρωποι να μην μπορούν να περπατήσουν ή να φροντίσουν τον εαυτό τους χωρίς βοήθεια, ανέφεραν οι ερευνητές. Αυτοί οι ασθενείς χρειάζονται συνεχή νοσηλευτική φροντίδα για το υπόλοιπο της ζωής τους.
Για τη μελέτη, οι ερευνητές παρακολούθησαν σχεδόν 27.000 άτομα από 32 χώρες με μέσο όρο ηλικίας 62 ετών. Από αυτήν την ομάδα, οι μισοί είχαν υποστεί εγκεφαλικό επεισόδιο, συμπεριλαμβανομένων περίπου 4.800 που είχαν υποστεί σοβαρό εγκεφαλικό επεισόδιο και 8.600 με ήπιο έως μέτριο εγκεφαλικό επεισόδιο.
Αφού έλαβαν υπόψη άλλους παράγοντες κινδύνου, οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι:
Τα άτομα με κολπική μαρμαρυγή -ακανόνιστο καρδιακό παλμό- είχαν 4,7 φορές περισσότερες πιθανότητες να υποστούν σοβαρό εγκεφαλικό επεισόδιο και 3,6 φορές περισσότερες πιθανότητες να υποστούν ήπιο έως μέτριο εγκεφαλικό επεισόδιο, σε σύγκριση με εκείνους που δεν είχαν την πάθηση. Αυτό το αποτέλεσμα είναι σε συμφωνία με άλλες μελέτες. Ωστόσο, προηγούμενες μελέτες έχουν γενικά αναφέρει μια πιο έντονη διαφορά στο μέγεθος του κινδύνου μεταξύ των συνδρόμων σοβαρότητας του εγκεφαλικού επεισοδίου.
Οι πληθυσμοί με κολπική μαρμαρυγή διαφέρουν από τους πληθυσμούς χωρίς κολπική μαρμαρυγή, ιδιαίτερα όσον αφορά την ηλικία. Σε μια προηγούμενη μελέτη πληθυσμού που διερεύνησε τους καθοριστικούς παράγοντες της συσχέτισης της κολπικής μαρμαρυγής με το σοβαρό εγκεφαλικό επεισόδιο, η μέση ηλικία των ασθενών με κολπική μαρμαρυγή ήταν 10 χρόνια μεγαλύτερη από ό,τι των ασθενών χωρίς κολπική μαρμαρυγή. Σ’ αυτή τη μελέτη, ελέγχθηκε η επίδραση της ηλικίας και έτσι οι εκτιμήσεις αντικατοπτρίζουν μια ανεξάρτητη επίδραση της κολπικής μαρμαρυγής. Ο μηχανισμός μέσω του οποίου η κολπική μαρμαρυγή αυξάνει τη σοβαρότητα του εγκεφαλικού επεισοδίου πιθανότατα σχετίζεται με το μεγαλύτερο μέγεθος ενός εμβολικού θρόμβου.
Οι ασθενείς με υψηλή αρτηριακή πίεση είχαν 3,2 φορές περισσότερες πιθανότητες να υποστούν σοβαρό εγκεφαλικό επεισόδιο και 2,9 φορές περισσότερες πιθανότητες να υποστούν ήπιο ή μέτριο εγκεφαλικό επεισόδιο, σε σύγκριση με εκείνους με φυσιολογική αρτηριακή πίεση. Η υπέρταση είναι επίσης παράγοντας κινδύνου για κολπική μαρμαρυγή.
Οι καπνιστές είχαν 1,9 φορές περισσότερες πιθανότητες να υποστούν σοβαρό εγκεφαλικό επεισόδιο και 1,7 φορές περισσότερες πιθανότητες να υποστούν ήπιο έως μέτριο εγκεφαλικό επεισόδιο, σε σύγκριση με τους μη καπνιστές.
Ο σακχαρώδης διαβήτης, η χαμηλότερη ποιότητα διατροφής, η έλλειψη σωματικής δραστηριότητας και το συνολικό στρες συσχετίστηκαν με αυξημένες πιθανότητες τόσο σοβαρού όσο και μη σοβαρού εγκεφαλικού επεισοδίου για όλα τα εγκεφαλικά επεισόδια, χωρίς σημαντική διαφορά στις πιθανότητες σοβαρού και μη σοβαρού εγκεφαλικού. Η χρήση αλκοόλ συσχετίστηκε με αυξημένες πιθανότητες μη σοβαρού εγκεφαλικού επεισοδίου, αλλά όχι σοβαρού εγκεφαλικού.
«Τα ευρήματά μας υπογραμμίζουν τη σημασία του ελέγχου της υψηλής αρτηριακής πίεσης, η οποία είναι ο σημαντικότερος τροποποιήσιμος παράγοντας κινδύνου για εγκεφαλικό επεισόδιο παγκοσμίως», δήλωσε η Reddin. «Αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό για τις χώρες χαμηλού και μεσαίου εισοδήματος που έχουν ταχέως αυξανόμενα ποσοστά υψηλής αρτηριακής πίεσης και εγκεφαλικών επεισοδίων σε νεότερες ηλικίες».
Περισσότερες πληροφορίες: Catriona Reddin et al, Association of Vascular Risk With Severe vs. Non-Severe Stroke, Neurology (2024). DOI: 10.1212/WNL.0000000000210087.
