Το ποσοστό των ανθρώπων με άνοια εμφανίζει πτωτική τάση μετά το 2000 μεταξύ των ηλικιωμένων στις ΗΠΑ, σύμφωνα με μελέτη ερευνητών του Πανεπιστημίου Μίσιγκαν που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό JAMA Internal Medicine. Η διαπίστωση δημιουργεί την ελπίδα ότι ενδεχομένως να πρόκειται για μια μονιμότερη τάση που αφορά και άλλες χώρες, κάτι που σηματοδοτεί μια σταθεροποίηση της νόσου.
Η άνοια είναι ένας γενικός όρος που χρησιμοποιείται για να περιγράψει μια ποικιλία συμπτωμάτων που εμφανίζονται όταν μεγάλο μέρος των νευρικών κυττάρων πεθαίνουν ή δεν λειτουργούν σωστά. Η δυσλειτουργία των νευρώνων οδηγεί σε απώλεια μνήμης, διαταραχές της σκέψης και της γνωστικής λειτουργίας, και μερικές φορές σε αλλαγές της προσωπικότητας. Η νόσος Αλτσχάιμερ είναι η πιο κοινή μορφή άνοιας, αντιπροσωπεύοντας το 60-80% των περιπτώσεων.
Εκτιμάται ότι 5,2 εκατομμύρια Αμερικανοί ηλικίας 65 ετών και άνω ζουν με νόσο Αλτσχάιμερ, και οι αριθμοί αναμένεται να κλιμακωθούν. Σύμφωνα με την Αμερικανική Ένωση Αλτσχάιμερ, 1 στους 3 ηλικιωμένους στις ΗΠΑ εμφανίζουν τη νόσο ή κάποια άλλη ηπιότερη μορφή άνοιας.
Ωστόσο, πρόσφατες μελέτες έδειξαν ότι ο κίνδυνος ανάπτυξης άνοιας ενδέχεται να έχει μειωθεί τα τελευταία 25 χρόνια, ιδιαίτερα σε χώρες υψηλού εισοδήματος. Τουλάχιστον τρεις ευρωπαϊκές μελέτες έχουν δείξει να μειώνεται ο κίνδυνος άνοιας σε ηλικιωμένους, με τους συγγραφείς να υποθέτουν ότι η μεταβολή αυτή οφείλεται σε αλλαγές στην εκπαίδευση, στη μείωση των αγγειακών παραγόντων κινδύνου και στη μείωση των εγκεφαλικών επεισοδίων. Στις ΗΠΑ, η Framingham Heart Study διαπίστωσε 20% μείωση των κρουσμάτων άνοιας ανά δεκαετία μεταξύ 1977-2008, αλλά μόνο σε ενήλικες με υψηλή σχολική εκπαίδευση.
Μόρφωση και άνοια
Η νέα έρευνα υποστηρίζει την αισιόδοξη άποψη ότι τα κρούσματα άνοιας πράγματι μειώνονται. Ερευνητές, με επικεφαλής τον καθηγητή Kenneth Langa, εξέτασαν δεδομένα για πάνω από 21.000 άτομα ηλικίας, κατά μέσο όρο 75 ετών, τα οποία είχαν λάβει μέρος στην Health and Retirement Study. Το ποσοστό των ατόμων με άνοια υποχώρησε από 11,6% το 2000 σε 8,8% το 2012. Αυτό αντιστοιχεί σε μια απόλυτη μείωση 2,8% και σχετική μείωση 24%.
Οι ερευνητές διαπίστωσαν επίσης μια αντίστροφη σχέση μεταξύ του χρόνου που δαπανάται για την εκπαίδευση και του κινδύνου εκδήλωσης άνοιας. Ο μέσος αριθμός των ετών που δαπανάται για εκπαίδευση αυξήθηκε από 11,8 έτη το 2000 στα 12,7 χρόνια το 2012 στις ΗΠΑ.
«Τα ευρήματα αυτά έρχονται να προστεθούν στις αυξανόμενες ενδείξεις ότι η μείωση του κινδύνου για άνοια είναι πραγματική και ότι η αύξηση που αναμενόταν μέχρι τώρα μπορεί να είναι μην είναι τελικά τόσο μεγάλη όσο είχε υποτεθεί αρχικά», ανέφερε ο Langa.
Δεν είναι απολύτως σαφές γιατί μπορεί να ανακόπτεται σταδιακά η άνοια. Το ανώτερο μορφωτικό επίπεδο είναι ένας παράγοντας που λειτουργεί προστατευτικά για τον εγκέφαλο, όπως επίσης η σωματική άσκηση, η νοητική εξάσκηση, η διακοπή του καπνίσματος κ.α. Να σημειωθεί ότι το ποσοστό των ενηλίκων 65 ετών και άνω στις ΗΠΑ που ήταν απόφοιτοι Λυκείου αυξήθηκε από 55% το 1990 σε 80% το 2010, ενώ η οι απόφοιτοι κολεγίου αυξήθηκαν από 12% σε 23%.
Η μείωση στην επικράτηση της άνοιας σημειώθηκε παρά την αύξηση των καρδιαγγειακών παραγόντων κινδύνου ασθενειών, όπως είναι η υπέρταση, ο διαβήτης τύπου 2 και η παχυσαρκία. Για παράδειγμα, το 23% των ενηλίκων στις ΗΠΑ ήταν παχύσαρκοι το 1990, σε σύγκριση με 35% το 2012 μεταξύ των ενηλίκων 65 ετών και άνω, ενώ ο επιπολασμός του σακχαρώδη διαβήτη αυξήθηκε από το 9% στο 21%.
Πηγή: A Comparison of the Prevalence of Dementia in the United States in 2000 and 2012.
