H βαλανίτιδα Zoon ή πλασματοκυτταρική βαλανίτιδα είναι μια χρόνια φλεγμονή τη βαλάνου χωρίς γνωστή αιτία που προσβάλλει συνήθως τους άνδρες μέσης ηλικίας οι οποίοι δεν έχουν κάνει περιτομή.
Η πάθηση ονομάστηκε έτσι από το όνομα του Ολλανδού καθηγητού Zoon, ο οποίος την περιέγραψε πρώτος το 1952. Εκτός από τη βάλανο συχνά η φλεγμονή περιλαμβάνει και την πόσθη (πετσάκι).
Να σημειωθεί ότι η φλεγμονή της βαλάνου ονομάζεται βαλανίτιδα ενώ όταν υπάρχει και φλεγμονή της πόσθης ονομάζεται βαλανοποσθίτιδα. Η φλεγμονή μόνο της πόσθης λέγεται ποσθίτιδα.
Αιτία
Στη βαλανίτιδα Zoon υπάρχει τοπικός πολλαπλασιασμό ορισμένων λευκών κυττάρων (του ανοσοποιητικού συστήματος) που ονομάζονται πλασματοκύτταρα. Αυτό μπορεί να είναι μια ανταπόκριση του οργανισμού σε κάποια μόλυνση. Πρόκειται για μια σχετικά σπάνια περίπτωση βαλανίτιδας.
Η αιτία θεωρείται πως είναι η κακή λειτουργία του δέρματος. Αυτό εγκλωβίζει ορισμένες ουσίες που υπάρχουν σε σαπούνια αλλά και μικρόβια, τα οποία πάντα υπάρχουν στην περιοχή, με αποτέλεσμα να προκαλείται φλεγμονή της πόσθης και της βαλάνου. Η πάθηση δεν είναι μεταδοτική από τον άνδρα στη γυναίκα. Πάντως, μια παρόμοια κατάσταση έχει παρατηρηθεί και στο αιδοίο των γυναικών.
Υπάρχει μια συζήτηση γύρω από το αν η πάθηση αυτή μπορεί να υποκρύβει μια προκαρκινική κατάσταση που λέγεται ερυθροπλασία του Queyrat η οποία έχει την ίδια εμφάνιση. Επίσης, μερικές φορές η διάγνωση δεν είναι εύκολο να γίνει από το γιατρό μόνο με την κλινική εικόνα διότι και ο ομαλός λειχήνας μπορεί να έχει παρόμοια εμφάνιση.
Συμπτώματα
H βαλανίτιδα Zoon χαρακτηρίζεται από μια υγρή, γυαλιστερή, έντονου ερυθρού χρώματος πλάκα στην πόσθη ή στη βάλανο, που επιμένει από μερικούς μήνες έως πολλά χρόνια.
Μπορεί να εμφανιστεί πιο σπάνια με πολλαπλές εξελκώσεις ή εκβλαστήσεις. Παρόλα αυτά η βλάβη τις περισσότερες φορές είναι ασυμπτωματική. Άλλες φορές εκδηλώνεται φαγούρα και πόνος.
Διάγνωση
Η διάγνωση γίνεται με κλινική εξέταση και βιοψία για ιστολογική ταυτοποίηση, ιστολογική εικόνα χαρακτηρίζεται από λέπτυνση της επιιδερμίδας και διήθηση του χορίου με πλασματοκύτταρα. Παρόμοια ιστολογική εικόνα εμφανίζεται στις βλάβες των χειλέων, των ούλων και του αιδοίου. Η βιοψία γίνεται ύστερα από τοπική αναισθησία και λήψη ενός μικρού δέρματος που αφήνει κάποιο σημάδι.
Θεραπεία
Στη θεραπεία μπορούν επιτυχώς να χρησιμοποιηθούν τοπικά κορτικοστεροειδή. Τα συμπτώματα μερικές φορές μπορούν να βελτιωθούν με αλλαγή των συνηθειών υγιεινής. Πρέπει να γίνεται πλύσιμο στην περιοχή μία ή δύο φορές την ημέρα. Αντί για σαπούνι, πρέπει να χρησιμοποιούνται μαλακτικές κρέμες. Ο γιατρός μπορεί να χορηγήσει αντιμικροβιακές κρέμες.
Πρέπει να προσέχετε μήπως υπάρχουν πιο βαθιές πληγές ή κάτι ασυνήθιστο καθώς η πάθηση μπορεί να υποκρύβει κάποια κακοήθεια. Η βαλανίτιδα Zoon είναι καλοήθης πάθηση. Πολύ σπάνια έχει αναφερθεί στη βιβλιογραφία ότι μπορεί να οδηγήσει σε καρκίνο. Η πρώτη περίπτωση αναφέρθηκε το 1999 και μετά το 2001 υπάρχει συζήτηση μεταξύ των δερματολόγων γύρω από αυτό το θέμα.
Όταν η πάθηση διαρκεί πολλά χρόνια ορισμένοι πιστεύουν ότι είναι χρήσιμη η περιτομή αλλά και αυτό είναι υπό συζήτηση.
