Senior Lecturer in Nutrition, Food, and Health Sciences, Teesside University. Πηγή: The Conversation.
Οι βίγκαν δίαιτες έχουν γίνει όλο και πιο δημοφιλείς με τα χρόνια, ειδικά μεταξύ των ανθρώπων που θέλουν να βελτιώσουν την υγεία τους. Πράγματι, ένας αυξανόμενος όγκος στοιχείων δείχνει ότι οι δίαιτες με βάση τα φυτά (συμπεριλαμβανομένης της δίαιτας βίγκαν) μπορούν να έχουν πολλά οφέλη για την υγεία και έχουν συνδεθεί με χαμηλότερο κίνδυνο καρδιακών παθήσεων παράλληλα με μειωμένο σωματικό βάρος και επίπεδα χοληστερόλης.
Ωστόσο, μερικοί άνθρωποι οδηγούν τη βίγκαν διατροφή στα άκρα, επιλέγοντας να τρώνε μόνο ωμές φυτικές τροφές που μπορούν να καταναλωθούν χωρίς κανένα μαγείρεμα. Μερικοί αποκλείουν επίσης τρόφιμα που έχουν αλλάξει τη φυσική τους μορφή ή έχουν υποστεί επεξεργασία (όπως γάλα βρώμης ή αμυγδάλου). Οι υποστηρικτές αυτής της ωμής δίαιτας ισχυρίζονται ότι το μαγείρεμα κάνει να χάνονται μερικά από τα σημαντικά θρεπτικά συστατικά και ένζυμα των φυτών. Και πιστεύουν ότι καταναλώνοντας ωμές φυτικές τροφές, η διατροφή τους θα βελτιώσει τα επίπεδα ενέργειας, θα αποτρέψει (ή και θα αναστρέψει) τις ασθένειες και θα βελτιώσει τη συνολική υγεία.
Ωστόσο, η έρευνα δείχνει ότι οι ωμές δίαιτε βίγκαν εάν ακολουθούνται για μεγάλο χρονικό διάστημα, μπορεί να προκαλέσουν περισσότερο κακό παρά καλό. Ιδού γιατί:
Μπορεί να χάσετε σημαντικά θρεπτικά συστατικά
Πράγματι ορισμένα ωμά τρόφιμα μπορεί να είναι πιο υγιεινά από τα μαγειρεμένα. Για παράδειγμα, το μαγείρεμα κάνει τα λαχανάκια Βρυξελλών και το κόκκινο λάχανο να χάνουν έως και το 22% της περιεκτικότητάς τους σε θειαμίνη, μια μορφή βιταμίνης Β1 που διατηρεί το νευρικό σύστημα υγιές. Αλλά αυτό δεν είναι γενικό κανόνας. Αν και ορισμένα λαχανικά μπορεί να χάνουν θρεπτικά συστατικά κατά το μαγείρεμα, άλλα έχουν μεγαλύτερη περιεκτικότητα σε θρεπτικά συστατικά όταν μαγειρεύονται. Αυτό συμβαίνει επειδή ορισμένα θρεπτικά συστατικά δεσμεύονται στα κυτταρικά τοιχώματα των λαχανικών. Το μαγείρεμα καταστρέφει τα κυτταρικά τοιχώματα, επιτρέποντας στα θρεπτικά συστατικά να απελευθερωθούν και να απορροφηθούν πιο εύκολα από το σώμα.
Για παράδειγμα, όταν το σπανάκι μαγειρεύεται, γίνεται ευκολότερο για τον οργανισμό να απορροφήσει το ασβέστιο που περιέχει. Έρευνες διαπίστωσαν ότι ενώ το μαγείρεμα της ντομάτας μειώνει την περιεκτικότητά τους σε βιταμίνη C κατά 28%, αυξάνει την περιεκτικότητά τους σε λυκοπένιο τουλάχιστον 50%. Το λυκοπένιο έχει συσχετιστεί με χαμηλότερο κίνδυνο εμφάνισης μιας σειράς χρόνιων ασθενειών, συμπεριλαμβανομένων των καρδιαγγειακών παθήσεων, του καρκίνου και των καρδιακών παθήσεων. Τα σπαράγγια, τα μανιτάρια, τα καρότα, το μπρόκολο, το λάχανο και το κουνουπίδι είναι παραδείγματα λαχανικών που γίνονται πιο πλούσια σε θρεπτικά συστατικά όταν μαγειρεύονται.
Τα μαγειρεμένα λαχανικά μπορούν επίσης να εφοδιάσουν τον οργανισμό με περισσότερα αντιοξειδωτικά. Αυτά είναι μόρια που μπορούν να καταπολεμήσουν έναν τύπο επιβλαβών μορίων γνωστών ως ελεύθερες ρίζες, οι οποίες μπορούν να βλάψουν τα κύτταρα και μπορεί να οδηγήσουν σε ασθένειες με την πάροδο του χρόνου. Ορισμένα λαχανικά (συμπεριλαμβανομένων των σπαραγγιών, των μανιταριών, του σπανακιού, της ντομάτας και του μπρόκολου) περιέχουν υψηλότερα επίπεδα αντιοξειδωτικών, βήτα-καροτίνης (που το σώμα μετατρέπει σε βιταμίνη Α), λουτεΐνης και λυκοπενίου όταν μαγειρεύονται από ό,τι όταν είναι ωμά.
Πιθανές ελλείψεις βιταμινών και μετάλλων
Οι ωμές δίαιτες βίγκαν είναι πιθανό να στερούνται σημαντικών βιταμινών και μετάλλων – συγκεκριμένα βιταμίνη B12, βιταμίνη D, σελήνιο, ψευδάργυρο, σίδηρο και δύο τύπους ωμέγα-3 λιπαρών οξέων (EPA και DHA). Αυτό συμβαίνει επειδή πολλά από τα τρόφιμα που περιέχουν υψηλά επίπεδα αυτών των βιταμινών και μετάλλων προέρχονται από ζώα, όπως το κρέας και τα αυγά. Όλες αυτές οι βιταμίνες παίζουν βασικό ρόλο στη δομή, την ανάπτυξη και την παραγωγή των εγκεφαλικών και νευρικών κυττάρων, παράλληλα με την υποστήριξη ενός υγιούς ανοσοποιητικού συστήματος.
Ιδιαίτερη ανησυχία προκαλεί η έλλειψη της βιταμίνης Β12. Μια μελέτη σε άτομα που ακολουθούσαν αυστηρές δίαιτες με ωμές τροφές διαπίστωσε ότι το 38% των συμμετεχόντων είχε έλλειψη βιταμίνης Β12. Αυτό είναι ανησυχητικό, δεδομένου ότι η ανεπάρκεια της βιταμίνης Β12 σχετίζεται με μια σειρά προβλημάτων, όπως ίκτερο, στοματικά έλκη, προβλήματα όρασης, κατάθλιψη και άλλες αλλαγές στη διάθεση. Η ίδια μελέτη διαπίστωσε επίσης ότι μια αυστηρά ωμή βίγκαν διατροφή αύξησε τα επίπεδα ομοκυστεΐνης (ένα αμινοξύ που διασπάται από τη βιταμίνη Β12) λόγω ανεπάρκειας Β12. Αυτό προκαλεί ανησυχία, καθώς τα αυξημένα επίπεδα ομοκυστεΐνης μπορεί δυνητικά να αυξήσουν τον κίνδυνο καρδιαγγειακής νόσου και εγκεφαλικού.
Μπορεί να οδηγήσει σε απώλεια περιόδου
Εάν δεν προγραμματιστεί σωστά, η ωμή δίαιτα βίγκαν μπορεί να οδηγήσει σε ακούσια απώλεια βάρους εάν δεν καταναλώνετε την ποσότητα των θερμίδων που χρειάζεται το σώμα σας για να λειτουργήσει. Αυτό είναι ιδιαίτερα ανησυχητικό για τις νεαρές γυναίκες.
Οι ερευνητές ανακάλυψαν ότι το 30% των γυναικών κάτω των 45 ετών που ακολούθησαν δίαιτα με ωμές τροφές για περισσότερα από τρία χρόνια είχαν μερική έως πλήρη αμηνόρροια (απουσία εμμήνου ρύσεως). Αυτό πιθανότατα οφείλεται στην απώλεια βάρους που προκαλείται από την ωμή διατροφή βίγκαν. Η αμηνόρροια μπορεί να προκαλέσει μια σειρά προβλημάτων, συμπεριλαμβανομένης της στειρότητας, καθώς και μειωμένη οστική πυκνότητα και οστεοπόρωση. Άλλες μελέτες έχουν επίσης δείξει ότι οι νεαρές γυναίκες που καταναλώνουν 22-42% λιγότερες θερμίδες από τις απαιτούμενες διέτρεχαν μεγαλύτερο κίνδυνο υπογονιμότητας.
Ενώ η διατροφή με βάση τα φυτά μπορεί να έχει πολλά οφέλη για την υγεία, η ωμή διατροφή βίγκαν μπορεί δυνητικά να κάνει τα πράγματα υπερβολικά και μπορεί να έχει ακόμη μεγαλύτερους κινδύνους εάν δεν ακολουθηθεί προσεκτικά. Εάν σκοπεύετε να κάνετε μια ωμή διατροφή βίγκαν, είναι σημαντικό να την προγραμματίσετε προσεκτικά για να διασφαλίσετε ότι καταναλώνετε όλα τα θρεπτικά συστατικά που χρειάζεστε για βέλτιστη υγεία, στις απαιτούμενες ποσότητες. Επίσης, δεν θα συνιστούσα να την ακολουθήσετε για μεγάλο χρονικό διάστημα λόγω των πολλών κινδύνων που μπορεί να έχει.
