Τα εξαιρετικά επεξεργασμένα τρόφιμα και ποτά μπορεί να είναι φθηνά και νόστιμα, αλλά νέα έρευνα δείχνει ότι είναι πιθανό να αυξάνουν τον κίνδυνο κατάθλιψης. Μεταξύ των καταναλωτών υπερεπεξεργασμένων τροφίμων, ο κίνδυνος κατάθλιψης μπορεί να αυξηθεί έως και 50%, σύμφωνα με νέα μελέτη, ιδιαίτερα όταν αυτά τα τρόφιμα έχουν τεχνητά γλυκαντικά.
«Δεδομένων των όσων γνωρίζουμε για αυτά τα τρόφιμα και του σημαντικού ρόλου της διατροφής στη διάθεση, δεν εκπλαγήκαμε που βρήκαμε αυτή τη συσχέτιση», δήλωσε ο συγγραφέας της μελέτης Andrew Chan, αντιπρόεδρος γαστρεντερολογίας στο Γενικό Νοσοκομείο της Μασαχουσέτης και καθηγητής ιατρικής στο Ιατρική Σχολή του Χάρβαρντ.
Το θέμα, είπε, είναι τα τρόφιμα που «υποβάλλονται σε μεγάλη μεταβολή, συχνά μέσω βιομηχανικών διεργασιών όπως η υδρογόνωση». Η υδρογόνωση είναι μια χημική διαδικασία παραγωγής που αυξάνει σημαντικά την ποσότητα των τρανς λιπαρών που βρίσκονται στα τρόφιμα. Οι ερευνητές έχουν επανειλημμένα συνδέσει την πρόσληψη των τρανς λιπαρών με αυξημένο κίνδυνο καρδιακών παθήσεων.
Η μελέτη εξέτασε τα «υπερεπεξεργασμένα» τρόφιμα όπως δημητριακά, γλυκά σνακ, έτοιμα προς κατανάλωση γεύματα, επιδόρπια, σάλτσες, επεξεργασμένα γαλακτοκομικά, αλμυρά σνακ, επεξεργασμένο κρέας, ποτά ή/και τεχνητά γλυκαντικά. Τέτοια τρόφιμα, πρόσθεσε ο Chan, συχνά περιέχουν πρόσθετα όπως βαφές, σταθεροποιητές και γαλακτωματοποιητές. Παραδείγματα περιλαμβάνουν τα περισσότερα λεγόμενα “fast food”, μπισκότα και πατατάκια.
Υπό το φως άλλων ερευνών που υποδεικνύουν ότι η διατροφή επηρεάζει τον κίνδυνο κατάθλιψης, ο Chan και οι συνεργάτες του ξεκίνησαν να δουν τον αντίκτυπο που μπορεί να έχουν τα επεξεργασμένα τρόφιμα στον κίνδυνο κατάθλιψης. Εξέτασαν σχεδόν 32.000 μεσήλικες γυναίκες που συμμετείχαν στη μελέτη Nurses’ Health Study II μεταξύ 2003 και 2017. Όλες θεωρήθηκαν ότι δεν είχαν κατάθλιψη στην αρχή. Το 95% των συμμετεχόντων ήταν λευκές γυναίκες μεταξύ 42 και 62 ετών.
Μέχρι το τέλος της μελέτης, περίπου 2.100 γυναίκες διαγνώστηκαν με κατάθλιψη, αριθμός που υπερδιπλασιάστηκε με ένα λιγότερο αυστηρό πρότυπο προσυμπτωματικού ελέγχου. Οι γυναίκες των οποίων η κατανάλωση υπερεπεξεργασμένων τροφίμων τις κατέταξε στο κορυφαίο 20% φάνηκε να αντιμετωπίζουν 50% υψηλότερο κίνδυνο για κατάθλιψη, διαπίστωσε η μελέτη.
Ενώ η μελέτη βρήκε σχέση μεταξύ των τροφών υψηλής επεξεργασίας και κατάθλιψης, δεν αποδεικνύει την αιτία και το αποτέλεσμα. Ο Chan σημείωσε ότι τα άτομα με κατάθλιψη μπορεί να έλκονται από εξαιρετικά επεξεργασμένα τρόφιμα, αν και είπε ότι ο σχεδιασμός της μελέτης καθιστά «λιγότερο πιθανό τα ευρήματά μας να οφείλονται στην ίδια την κατάθλιψη που οδηγεί τους ανθρώπους να κάνουν διαφορετικές διατροφικές επιλογές». Όσοι μείωσαν την πρόσληψη εξαιρετικά επεξεργασμένων τροφίμων κατά τουλάχιστον τρεις μερίδες την ημέρα για τέσσερα χρόνια φάνηκε να μειώνουν τον κίνδυνο για κατάθλιψη, σύμφωνα με τη μελέτη.
Μόνο η περιεκτικότητα σε τεχνητά γλυκαντικά -είτε βρίσκεται σε τρόφιμα είτε σε ποτά- συσχετίστηκε με υψηλότερο κίνδυνο για κατάθλιψη. «Όσες περισσότερες μερίδες επεξεργασμένων τροφίμων καταναλώνονται την ημέρα, τόσο μεγαλύτερος είναι ο κίνδυνος κατάθλιψης», είπε ο Chan.
Όσον αφορά το πώς τέτοια τρόφιμα μπορεί να αυξήσουν τον κίνδυνο κατάθλιψης, η ερευνητική ομάδα είπε ότι ο ακριβής μηχανισμός παραμένει ασαφής. Ωστόσο, ο Chan σημείωσε ότι «τα εξαιρετικά επεξεργασμένα τρόφιμα έχουν συνδεθεί με χρόνια φλεγμονή, η οποία με τη σειρά της οδηγεί σε πολλαπλές πιθανές αρνητικές επιπτώσεις στην υγεία, συμπεριλαμβανομένης της κατάθλιψης». Τα εξαιρετικά επεξεργασμένα τρόφιμα είναι επίσης γνωστό ότι διαταράσσουν τα μικρόβια στο έντερο, σημείωσε, προσθέτοντας ότι αυτά «έχουν συνδεθεί με τη διάθεση μέσω του ρόλου τους στο μεταβολισμό και την παραγωγή πρωτεϊνών που έχουν δραστηριότητα στον εγκέφαλο».
Η συμβουλή του Chan: «Δεδομένης της πιθανής συσχέτισης μεταξύ εξαιρετικά επεξεργασμένων τροφίμων και πολλαπλών δυσμενών συνθηκών υγείας, τα άτομα μπορεί να επιθυμούν να περιορίσουν την πρόσληψη τέτοιων τροφίμων. Αυτή μπορεί να είναι μια αλλαγή στον τρόπο ζωής που θα μπορούσε να έχει σημαντικά οφέλη, ιδιαίτερα για όσους αγωνίζονται με ψυχική υγεία».
Η κακή διατροφή ή η ανισορροπία σε θρεπτικά συστατικά μπορεί να επηρεάσει την υγεία του εγκεφάλου. Αλλά ο καθορισμός του συγκεκριμένου ρόλου που παίζουν τα εξαιρετικά επεξεργασμένα τρόφιμα και τα τεχνητά γλυκαντικά είναι δύσκολος. Οι περισσότερες μελέτες δεν μπορούν να αποκαλύψουν πώς τα μεμονωμένα τρόφιμα ή θρεπτικά συστατικά επηρεάζουν τη συνολική υγεία, σε αντίθεση με την ποιότητα της συνολικής διατροφής που περιέχει αυτά τα είδη.
Τα ευρήματα δημοσιεύτηκαν στο JAMA Network Open.
