Η νόσος των λεγεωνάριων (ή των κλιματιστικών) αναγνωρίστηκε για πρώτη φορά, όταν παρουσιάστηκε μία αιφνίδια έντονη έξαρση πνευμονίας στο ξενοδοχείο ενός συνεδρίου στη Φιλαδέλφεια, τον Ιούλιο του 1976, κυρίως ανάμεσα σε εκπροσώπους της Αμερικανικής Λεγεώνας, εξ ού και το όνομα της. Πάνω από 200 άτομα αρρώστησαν με βαριά μορφή πνευμονίας, εκ των οποίων τα 34 πέθαναν.
Η αιτία προσδιορίστηκε τελικά στο άγνωστο μέχρι τότε βακτήριο που ονομάστηκε στη συνέχεια Legionella pneumophila.
Το βακτήριο αναγνωρίστηκε εκ των υστέρων ως υπεύθυνο για ορισμένες προγενέστερες μικρότερες εξάρσεις πνευμονίας. Και παιδιά είχαν προσβληθεί από τη νόσο, αλλά τα περισσότερα περιστατικά είχαν σημειωθεί σε άτομα μέσης ή μεγαλύτερης ηλικίας, ιδιαίτερα σ’ εκείνους που καπνίζανε ή έπασχαν από χρόνια πνευμονοπάθεια.
Αν και η νόσος των λεγεωνάριων είναι σπάνια, τα βακτήρια Legionella έχουν αναγνωριστεί σε λιμνάζοντα θερμά ύδατα, όπως στα συστήματα εξαερισμού των κλιματιστικών, στα λουτρά και στα ντους σ’ ολόκληρο τον κόσμο. Ευδοκιμούν στα συστήματα κυκλοφορίας του αέρα των μεγάλων κτιρίων και ταξιδεύουν διαμέσου των αεραγωγών. Η εισπνοή υδρατμών μεταδίδει τα βακτήρια στους ανθρώπους.
Συμπτώματα και διάγνωση
Η νόσος των λεγεωνάριων ξεκινά συνήθως με πονοκέφαλο και καταβολή, που ακολουθούνται από υψηλό πυρετό. Μέσα σε 24 με 48 ώρες ο πυρετός φτάνει τους 40 βαθμούς Κελσίου στους μισούς περίπου από τους προσβεβλημένους ασθενείς προκαλώντας ρίγη.
Ένας ήπιος, ξηρός βήχας αρχίζει νωρίς και επιδεινώνεται σε μερικές ημέρες. Στη συνέχεια ο βήχας γίνεται συνήθως παραγωγικός. Το 20% περίπου των προσβεβλημένων ατόμων εμφανίζουν αίμα στα πτύελα τους. Το 25% περίπου των ασθενών εμφανίζει γαστρεντερικά συμπτώματα.
Η νόσος επιδεινώνεται συνήθως σταδιακά τις πρώτες τέσσερις με έξι ημέρες. Άλλες τέσσερις με πέντε ημέρες μπορεί να περάσουν, πριν αρχίσει η ανάρρωση, αν και μερικά άτομα εκδηλώνουν μία πιο ήπια μορφή. Στις περισσότερες περιπτώσεις η συμφόρηση των πνευμόνων συνεχίζεται για μερικές ημέρες μετά την υποχώρηση του πυρετού.
Σημεία και συμπτώματα
- Καταβολή.
- Ελαφρύς πονοκέφαλος.
- Πυρετός και ρίγη με τρέμουλο.
- Δυσκολία στην αναπνοή.
- Βήχας με παραγωγή βλεννοαιματηρών πτυέλων.
- Πόνος στο θώρακα, στους μυς και στην κοιλιά.
- Ναυτία και έμετος.
- Διάρροια.
Η πνευμονία μπορεί να γίνει εμφανής στην ακτινογραφία θώρακα, αλλά επιπλέον εξετάσεις που δε χρησιμοποιούνται συνήθως για τη διάγνωση της πνευμονίας, όπως καλλιέργεια πτυέλων και εξέταση ούρων για το αντιγόνο του μικροβίου, είναι απαραίτητες για τον εντοπισμό της νόσου των λεγεωνάριων. Εξέταση αίματος γίνεται γενικά δύο φορές με διαφορά τριών με έξι εβδομάδων, για να συγκριθούν τα επίπεδα αντισωμάτων έναντι της Legionella.
Πόσο σοβαρή είναι η νόσος των λεγεωνάριων; Συνήθως η νόσος των κλιματιστικών είναι ιδιαίτερα λοιμογόνος και προκαλεί τόσο σοβαρή πνευμονία, ώστε απαιτείται νοσοκομειακή περίθαλψη. Παρόλο που οι περισσότεροι ασθενείς αναρρώνουν πλήρως, περίπου το 15% των περιπτώσεων πεθαίνουν από οξεία αναπνευστική ανεπάρκεια.
Θεραπεία
Μπορεί να χρειαστεί νοσοκομειακή περίθαλψη, αλλά και ενδοφλέβια χορήγηση υγρών, επειδή ο υψηλός πυρετός προκαλεί αφυδάτωση. Συμπληρωματική χορήγηση οξυγόνου μπορεί να είναι αναγκαία ως βοήθημα της αναπνοής.
Φάρμακα. Διάφορα αντιβιοτικά αποδεικνύεται να είναι αποτελεσματικά κατά της νόσου των λεγεωνάριων. Η ερυθρομυκίνη φαίνεται πως είναι το ασφαλέστερο και το πιο αποτελεσματικό.
