Επιστήμονες της Ιατρικής Σχολής Duke-NUS στη Σιγκαπούρη ανακάλυψαν έναν μηχανισμό που οδηγεί σε προχωρημένη μορφή λιπώδους ηπατικής νόσου -και αποδεικνύεται ότι η βιταμίνη Β12 και τα συμπληρώματα φυλλικού οξέος θα μπορούσαν να αντιστρέψουν αυτή τη διαδικασία (το φυλλικό οξύ είναι η συνθετική μορφή του φολικού οξέος το οποίο υπάρχει στα τρόφιμα).
Αυτά τα ευρήματα θα μπορούσαν να βοηθήσουν τα άτομα με μη αλκοολική λιπώδη νόσο του ήπατος -ένας γενικός όρος για μια σειρά ηπατικών παθήσεων που επηρεάζουν άτομα που πίνουν λίγο ή καθόλου αλκοόλ, και η οποία επηρεάζει το 25% των ενηλίκων παγκοσμίως και τέσσερις στους 10 ενήλικες στη Σιγκαπούρη.
Η μη αλκοολική λιπώδης νόσος του ήπατος περιλαμβάνει συσσώρευση λίπους στο συκώτι και είναι η κύρια αιτία μεταμοσχεύσεων ήπατος παγκοσμίως. Ο υψηλός επιπολασμός οφείλεται στη συσχέτιση της νόσου με τον διαβήτη και την παχυσαρκία, δύο σημαντικά προβλήματα δημόσιας υγείας στη Σιγκαπούρη και σε άλλες βιομηχανικές χώρες. Όταν η κατάσταση εξελίσσεται σε φλεγμονή και σχηματισμό ουλώδους ιστού, είναι γνωστή ως μη αλκοολική στεατοηπατίτιδα (NASH).
«Ενώ η εναπόθεση λίπους στο συκώτι είναι αναστρέψιμη στα πρώιμα στάδια της, η εξέλιξή της σε στεατοηπατίτιδα προκαλεί ηπατική δυσλειτουργία, κίρρωση και αυξάνει τον κίνδυνο για καρκίνο του ήπατος», δήλωσε η Madhulika Tripathi, πρώτη συγγραφέας της μελέτης, η οποία είναι ανώτερη ερευνήτρια Καρδιαγγειακό & Μεταβολικό Πρόγραμμα Duke-NUS.
Επί του παρόντος, δεν υπάρχουν φάρμακα για την μη αλκοολική στεατοηπατίτιδα επειδή οι επιστήμονες δεν κατανοούν τον μηχανισμό της νόσου. Αν και γνωρίζουν ότι η NASH σχετίζεται με αυξημένα επίπεδα στο αίμα ενός αμινοξέος που ονομάζεται ομοκυστεΐνη, δεν ήξεραν μέχρι τώρα τι ρόλο παίζει, και εάν συμμετείχε στην ανάπτυξη της διαταραχής.
Η Tripathi και οι συνάδελφοί της στη Σιγκαπούρη, την Ινδία, την Κίνα και τις ΗΠΑ επιβεβαίωσαν τη συσχέτιση της ομοκυστεΐνης με την εξέλιξη της NASH σε προκλινικά μοντέλα και σε ανθρώπους. Διαπίστωσαν επίσης ότι, καθώς τα επίπεδα ομοκυστεΐνης αυξάνονταν στο συκώτι, το αμινοξύ προσδέθηκε σε διάφορες πρωτεΐνες του ήπατος, αλλάζοντας τη δομή τους και εμποδίζοντας τη λειτουργία τους. Ειδικότερα, όταν η ομοκυστεΐνη συνδέεται με μια πρωτεΐνη που ονομάζεται συνταξίνη 17 (syntaxin 17), εμπόδισε την πρωτεΐνη αυτή από το να εκτελέσει μια διαδικασία γνωστή ως αυτοφαγία, η οποία είναι βασική κυτταρική διαδικασία αφαίρεσης κακοσχηματισμένων πρωτεϊνών ή κατεστραμμένων οργανιδίων. Αυτό προκάλεσε την ανάπτυξη και την εξέλιξη της λιπώδους ηπατικής νόσου σε μη αλκοολική στεατοηπατίτιδα.
Είναι σημαντικό ότι οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι η συμπλήρωση της διατροφής στα προκλινικά μοντέλα με βιταμίνη Β12 και φολικό οξύ αύξησε τα επίπεδα της συνταξίνης 17 στο ήπαρ και αποκατέστησε το ρόλο της στην αυτοφαγία. Επιβράδυνε επίσης την εξέλιξη της NASH και ανέστρεψε τη φλεγμονή και την ίνωση του ήπατος.
«Τα ευρήματά μας είναι συναρπαστικά και σημαντικά γιατί υποδηλώνουν ότι μια σχετικά φθηνή θεραπεία, η βιταμίνη Β12 και το φυλλικό οξύ, θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί για την πρόληψη ή/και την καθυστέρηση της εξέλιξης της NASH», είπαν οι ερευνητές. «Επιπλέον, τα επίπεδα ομοκυστεΐνης στο αίμα και στο συκώτι θα μπορούσαν να χρησιμεύσουν ως βιοδείκτης για τη σοβαρότητα της NASH».
Η ομοκυστεΐνη μπορεί να επηρεάσει και άλλες πρωτεΐνες του ήπατος και η ανακάλυψη ποιες είναι είναι μια μελλοντική ερευνητική κατεύθυνση για την ομάδα. Ελπίζουν ότι περαιτέρω έρευνα θα οδηγήσει στην ανάπτυξη θεραπειών για την μη αλκοολική στεατοηπατίτιδα.
Η βιταμίνη Β12 και το φυλλικό οξύ έχουν υψηλά προφίλ ασφάλειας.
Προς το παρόν, η μόνη θεραπεία για ασθενείς με ηπατική νόσο τελικού σταδίου είναι να λάβουν μόσχευμα. Τα ευρήματα δείχνουν ότι μια απλή και προσιτή παρέμβαση θα μπορούσε δυνητικά να σταματήσει ή να αναστρέψει τη βλάβη στο ήπαρ, φέρνοντας ελπίδες σε όσους πάσχουν από λιπώδη νόσο του ήπατος.
Η μελέτη δημοσιεύτηκε στο Journal of Hepatology.
Πηγή: Vitamin B12 and folate decrease inflammation and fibrosis in NASH by preventing Syntaxin 17 homocysteinylation. Journal of Hepatology, 2022; DOI: 10.1016/j.jhep.2022.06.033.
